Holistische voeding: definitie, principes, weldadige effecten

Holistische voeding, wat is dat precies?

Holistische voeding is een brede benadering van voeding waarbij men de persoon die eet plus het voedsel dat hij eet als een geheel ziet:

• voor het individu geldt dat men rekening dient te houden met verschillende aspecten (fysieke behoeften, energiebehoeften, emotionele en spirituele staat...);
• voor de voeding geldt dat men zich verre houdt van de klassieke benadering (het zogenaamde 'reductionisme' of de analytische benadering). Bij deze klassieke benadering kijkt men meer naar de effecten van de afzonderlijke voedingsstoffen (geïsoleerd of in een groep), terwijl de holistische voedingsleer kijkt naar het voedingsmiddel als geheel. Men bekijkt een voedingsmiddel als complete voedselmatrix. Vanuit deze gedachte kijkt men naar de oorsprong en de kwaliteit van de voeding. Ook kijkt men naar de mogelijke combinaties, etc.

Het woord 'holistisch' komt van het Griekse woord holos dat 'heel' of 'compleet' betekent.

Het doel van holistische voeding is dus om u, zoals Hippocrates het in de 5e eeuw voor Christus formuleerde, 'gezondheid en geluk te brengen'. : "Laat voeding uw eerste medicijn zijn". Deze benadering omvat echter eveneens een spirituele- en 'langetermijnvisie' over voeding, waarbij het vooral gaat om de 'deugdzame effect' voor de omgeving.

Kunnen we vandaag de dag nog wel holistisch eten?

Hoe kunnen we de holistische voedingswijze integreren in het leven van alledag?

Voeding in de meest natuurlijke vorm

Bij holistische voeding gaat het erom dat het voedsel dat men eet zo natuurlijk mogelijk is. Voedingsdeskundige Andrea Szabo adviseert ons om "voedingsmiddelen in de meest natuurlijke vorm en als geheel te consumeren. Dat wil zeggen: eet voedsel zoals het groeit in de aarde en drink zuiver water (en gebruik zo min mogelijk bewerkte ingrediënten)"...

Door onbewerkt en gevarieerd te eten zorgt u voor de juiste hoeveelheden macronutriënten (vetten, koolhydraten en eiwitten) en micronutriënten (vitamines en mineralen ), noodzakelijk voor een goede werking van alle lichaamsfuncties (1-2).

Uiteraard let u er ook op dat u de inname van industriële en bewerkte voeding tot het minimum beperkt, aangezien deze voeding kleurstoffen, kunstmatige aroma's en zoetstoffen kan bevatten die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

Eet bewust

Maar holistisch eten betekent ook dat u zich afvraagt: waar komt mijn eten vandaan? Is men goed met het voedingsmiddel omgesprongen? Waarom eet ik deze voeding? Hoe eet ik dit voedsel? Eet ik het samen met andere voedingsmiddelen? Door deze vragen maken we bewuste voedingskeuzes, zowel uit ethische als uit functionele overwegingen.

Neem ook de tijd om langzaam te eten en let op de verschillende texturen die u waarneemt in uw mond. Concentreer u op de voldoening die u voelt tijdens het eten. Dit alles heeft een impact op de manier waarop de voeding wordt verteerd en opgenomen.

Stap over op het mediterrane voedingspatroon

Als u voeding benadert op de manier zoals we hierboven beschrijven, dan zult u op een natuurlijke manier kiezen voor de gezondste voeding. Het mediterrane voedingspatroon, is een voorbeeld van een bekend eetpatroon dat gunstige effecten heeft voor het lichaam en zelfs de levensverwachting kan verhogen (3).

Bij dit voedingspatroon eet u hoofdzakelijk plantaardig, gebruikt u hoogwaardige vetten en volkoren granen. Denk hierbij aan vierge (onbewerkte) olijfolie, verse groenten en fruit, vis, verse kruiden, noten en granen. Dit zijn de sleutelelementen voor het mediterrane eetpatroon, dat in veel opzichten overeenkomt met de holistische benadering.

Eet volgens de seizoenen

Wilt u holistisch eten, dan is er een element waarmee u altijd rekening dient te houden: eet altijd volgens de seizoenen. Eet u seizoensgroente- en fruit, dan haalt u het beste uit de natuur.

We zijn eraan gewend geraakt om fruit en groenten uit alle seizoenen in de schappen te zien liggen. Men heeft echter aangetoond dat de kwaliteit van de smaak en de voedingswaarde aangetast wordt bij een zich steeds herhalende kweek van dezelfde soort. Een te intensieve bewerking van de aarde zorgt er ook nog eens voor dat de grond alsmaar armer wordt.

En als we nu gewoon eens het ritme van de natuur zouden volgen? Holistische voeding werkt stimulerend voor de lokale productie, houdt rekening met de natuurlijke rijpheid van groente en fruit en vermindert de transporttijd en daarmee ook de uitstoot van broeikasgassen. Daarmee is het beter voor de mens en voor de planeet in het algemeen.

Wat zijn de weldadige effecten van een holistisch voedingspatroon?

Dankzij de hierboven genoemde aspecten kan holistische voeding zorgen voor een verbeterde fysieke gesteldheid: niet alleen houdt u uw lichaamsgewicht beter onder controle, maar ook uw vertering en uw slaap verbeteren. Het immuunsysteem wordt sterker en pijnklachten nemen af...

De voeding kan eveneens positieve effecten hebben op de hersenfuncties. Wie slecht voedsel links laat liggen, zorgt voor een lagere inname van pesticiden, mest en hormonen, stoffen die de werking van de hersenen kunnen aantasten en die zelfs het vermogen om beslissingen te nemen kunnen aantasten (4).

Trouwens, kijken we naar het emotionele effect van voedsel, dan zien we dat sommige voeding ons plezier en vitaliteit kan schenken (banaan, paranoten, kiwi, zalm, walnoten en hazelnoten...) en ander voedsel onze energie juist kan wegnemen (suikerhoudende drankjes, boterhammen, pasta, wit brood, gluten...). Wie gezonder en bewuster eet krijgt een heldere en gelukkige kijk op het leven.

Opgelet: wilt u uw eerste 'holistische stappen' op voedselgebied zetten en kiest u daarbij voor een strikt veganistisch dieet (wellicht ook vanuit milieuoverwegingen), dan is het noodzakelijk om erop te letten dat u voldoende vitamine B12 binnenkrijgt (5). Wees ook voorzichtig met de potentieel vage holistische theorieën van bepaald gespecialiseerde alternatieve therapeuten, want daarmee loopt u het risico dat uw voedingspatroon niet meer alle benodigde voedingsstoffen bevat (6).

Het holistische voedingspatroon zorgt voor minder vervuiling en verkleint de CO2-voetafdruk en dat is natuurlijk uitstekend nieuws voor de planeet! De acceptatie op grote schaal van het holistische voedingspatroon zou bij kunnen dragen aan de algehele verbetering van de gezondheid van mensen en zou ons helpen de voedselvoorraad voor de toekomst veilig te stellen.