Wat is bewerkte voeding? Door welke voeding vervangt u het?

Bewerkt voedsel: wat bedoelen we daar precies mee?

De etenswaren die we op ons bord leggen zijn in te delen in verschillende categorieën, afhankelijk va n de mate waarin ze zijn bewerkt.

Onder niet- of nauwelijks bewerkt voedsel verstaan we de pure, onbewerkte ingrediënten plus de producten die elementaire fysieke of thermische behandelingen hebben ondergaan die niet fundamenteel van invloed zijn op de intrinsieke eigenschappen van het voedingsmiddel (zoals het fijn hakken, het snijden, het branden of het pasteuriseren van een voedingsmiddel). In deze categorie vallen verse en diepgevroren groente en fruit, vlees, verse vis, rijst, peulvruchten, melk, koffie, boter, en yoghurt zonder toevoegingen.

Een bewerkt product is gemaakt van bovenstaande elementen plus een of meerdere 'huis-tuin- en keukeningrediënten (zoals zout, suiker, azijn of plantaardige oliën). Soms zijn er ook conserveringsmiddelen of antioxidanten aan toegevoegd om de houdbaarheid te verbeteren. Fruit- en groenteconserven, tonijn uit blik, vers brood, kaas en gerookte vis vallen in deze categorie.

Dit zijn echter wel ultrabewerkte voedingsmiddelen waar u mee moet oppassen. De samenstelling van deze producten bevat typische industriële elementen die we niet direct in het schap van de doorsnee kruidenier vinden (fructose-glucosestroop, geharde olie, gemodificeerd zetmeel...), maar ook 'cosmetische' additieven (zoals kleurstoffen, aroma's, smaakversterkers...) waarmee men de smaak en het uiterlijk versterkt tegen lagere kosten (1-3).

Het zijn vaak de te vette, te zoete en/of te zoute producten die meestal onderworpen zijn aan schadelijke productieprocessen (extrusie, verwarming op hoge temperaturen, cracking...) waardoor de fysieke en chemische eigenschappen van de ingrediënten worden aangetast en er nieuwe stoffen gevormd worden (4-5). Een regelmatige consumptie van dit voedsel wordt dan ook in verband gebracht met tal van stofwisselingsproblemen (6). In deze categorie vinden we bijvoorbeeld:

• frisdranken en gezoete dranken;
• energierepen, ontbijtgranen;
• koekjes en industrieel bereide bakkerswaren;
• smeerpasta's voor op brood, margarine;
• snoepjes en suikergoed;
• instantsoep, kant-en-klaarmaaltijden;
• Samengestelde vlees- en visproducten;
• melkhoudende desserts.

Hoe kunt u deze (ultra)bewerkte voeding gemakkelijk vervangen?

Ga voor het pure, rauwe product

Om ultrabewerkt voedsel uit te bannen, geldt deze eenvoudige tip: wissel alle kant-en-klaarproducten in voor pure, rauwe producten. Ze bevatten van nature veel vezels, vitaminen en mineralen. Bovendien heeft men er geen extra zout- of suiker aan toegevoegd.

Wilt u een paar voorbeelden? Laat om te beginnen eens uw favoriete koekjes staan en vervang ze door hazelnoten en een banaan (of een handje gedroogde biologische rozijnen zonder toegevoegde suikers). Houdt u meer van hartig, kies dan voor een hardgekookt ei of in staafjes gesneden groente die u dipt in een sausje van kwark met wat citroen. Om de dag goed te beginnen, kiest u voor havervlokken in plaats van de traditionele gezoete cornflakes (7).

Kijken we naar de vleesproducten dan kunt u gerookte, gezouten of gebakken producten vervangen door hun verse tegenhangers: kies voor een moot verse zalm in plaats van een stuk gerookte zalm, een dun stukje kippenescalope in plaats van een stuk kipfilet, onbewerkte stukjes inktvis uit de diepvries in plaats van gefrituurde inktvisringen (8)...

Zet uw tanden in voorgesneden- en diepvriesgroenten

Waarom vallen we toch steeds voor die bewerkte producten? Omdat ze zo lekker praktisch zijn. Heeft u geen tijd om elke dag te koken? Deze tips zorgen ervoor dat u minder tijd achter het fornuis doorbrengt.

Koopt u vaak geraspte worteltjes bij de speciaalzaak? Sommige supermarkten hebben een heel schap met verse voorgesneden groenten. Het enige wat u nog hoeft te doen is ze op smaak brengen (met een huisgemaakte vinaigrette natuurlijk). Denk ook eens aan salades en rauwkost in een zak.

Blikjes groente en fruit kunnen af en toe best handig zijn (soms kan het even niet anders), maar er zit relatief veel suiker en zout in waardoor deze optie minder gezond is (9). Maak in uw vriezer ruimte vrij voor natuurlijke en onbewerkte diepvriesproducten: rode vruchten, groentesalade, spinazie, doperwtjes en zelfs groentemixen voor soep: alles is tegenwoordig diepgevroren verkrijgbaar. We zien trouwens wel steeds meer conservenproducten zonder zout (kikkererwten, tomaten, rode bonen...).

Zelf koken

Zin in een lekkere hartige taart? Of een muffin met blauwe bosbessen? Zelf koken is de enige manier om volledige controle te houden over de samenstelling en bereiding van uw gerechten (10). Bovendien bepaalt u zelf hoeveel zout, suiker en vet u gebruikt.

Om dit goed te laten verlopen, dient u echter de verleidingen van de grote supermarktketens te vermijden. Dus geen kant-en-klaar korstdeeg voor de zondagse appeltaart of mayonaise uit de tube voor op de boterham bij de lunch.

Bewerkte voeding: het draait allemaal om de balans!

Alle bewerkte producten uit uw voeding weren, dat wordt een lastige kwestie (en sommige bewerkte producten hebben toch een acceptabele voedingswaarde). Wat we moeten onthouden, is dat de sleutel zoals altijd ligt in een uitgebalanceerd en gevarieerd voedingspatroon.

Uw bord met eten zou de hoofdleverancier moeten zijn van vitamines en mineralen, en die vinden we vooral in pure producten (11). Wilt u uw inname van gezonde basisstoffen verhogen, dan kunt u kiezen voor een multivitaminesupplement (zoals Daily 3, dat 42 zorgvuldig geselecteerde ingrediënten bevat waaronder 12 vitamines en 8 mineralen).

Omdat bewerkte producten vaak rijk zijn aan snelle suikers, zijn ze veelal van invloed op de bloedsuikerspiegel. Een sterk veranderende bloedsuikerspiegel wordt overigens in verband gebracht met overgewicht (12). Omdat het bijdraagt aan de suikerstofwisseling en de gewichtsbeheersing, is het extract van banaba een betrouwbare bondgenoot als het gaat om het hervinden van een goede balans in het eetpatroon (het supplement Glucofit beschikt bijvoorbeeld over een dosering van 18% corosolzuur, de belangrijkste werkstof uit banaba, wat garant staat voor een optimale werking) (13).

Ultrabewerkte voeding is veelal rijk aan verzadigde vetzuren (en aan transvetten), waardoor het een negatief effect heeft op het lipidenprofiel (14). De keuze voor extra vierge oliën van koolzaad, notenolie of olijfolie en bepaalde producten op basis van zwarte knoflook (zoals dat voorkomt in Organic ABG10+, een supplement van biologische zwarte knoflook gestandaardiseerd op 0,1% S-allylcysteïne, het hoogste verkrijgbare gehalte van dit moment) kan ook een belangrijke ondersteuning zijn: het draagt bij aan een gezond hart- en vaatstelsel en het behoud van een gezond cholesterolgehalte (15-16).

Denk bij een teveel aan vetten ook aan coleus (dat u vindt in de krachtige combinatieformule Advanced Fat Burner, naast groene koffie en garcinia). De coleus (of 'siernetel') is een bekende plant uit de familie van de Lamiaceae die ondersteunt bij het afvallen doordat het de vetafbraak stimuleert (17).

Wie meer in het algemeen de juiste balans in het lichaam wil bewaren, kan kiezen voor supplementen die verschillende antioxidanten combineren, zoals tulsi en kurkuma (dat u vindt in InflaRelief Formula, dat maar liefst 12 natuurlijke stoffen combineert die helpen de balans weer te herstellen) (18-19).