Paleodieet: principes, weldadige effecten, wat mag je eten en wat niet

Wat houdt het paleodieet in?

Zoals de naam al aangeeft, is het paleodieet (of jager-verzamelaarsdieet) gericht op het eten van voedsel dat onze voorouders aten in het paleolithicum. Dit is in de periode tussen de 3 miljoen en 10.000 jaar geleden. Vandaag de dag zouden maar liefst 3 miljoen Amerikanen dit dieet volgen; het is dus behoorlijk succesvol (1).

In Europa deed het zijn intrede rond 2000, vooral onder invloed van allerlei Amerikaanse sterren. Pas in 1975 was er een medisch antropoloog, dokter S. Boyd Eaton die over dit dieet schreef.

Door de akkerbouw zouden we ver verwijderd zijn geraakt van ons oorspronkelijke voedingspatroon

In een inmiddels gedateerd artikel schreef dokter Eaton de volgende stelling: tussen de verschijning van de australopithecus en de eerste mens (dus gedurende ongeveer 1,5 miljoen jaar), heeft de mens zich aangepast aan een specifiek dieet dat hoort bij de jager-verzamelaars. Dat voedingspatroon bleef miljoenen jaren intact tot aan de ontwikkeling van de landbouw ongeveer 12.000 jaar geleden (2).

Sinds de ontwikkeling van de landbouw, veranderde de menselijke omgeving en zijn voeding ingrijpend. Zo bevatte de voeding steeds meer enkelvoudige suikers, granen; nu, in het moderne tijdperk, bevat het steeds meer industrieel bewerkte producten. Welnu, onze menselijke genen hebben er minimaal een miljoen jaar over gedaan om zich aan te passen aan de nieuwe omgeving.

Conclusie: de afgelopen 12.000 jaar van onze ontwikkeling kunnen gezien worden als de hoofdoorzaak van bijna al onze moderne problemen: hoge bloeddruk, overgewicht, problemen met de insulineregulering, hart- en vaatziekten, etc. (3)

Om die reden adviseerde Eaton ons voedingspatroon zodanig aan te passen dat we het dieet uit het paleolithicum zo veel mogelijk benaderen.

Paleodieet of jager-verzamelaarsdieet: wat eet u niet?

Wie het paleodieet wil volgen, begint met het verbannen van alle industrieel bewerkte voeding uit zijn dieet: koekjes, broodsmeersels, sauzen, etc.

Idealiter worden ook alle producten die afkomstig zijn van de akkerbouw gemeden. Het gaat dan met name om:

• granen en daarvan afgeleide producten, zoals : deegwaren, meel, brood, banketbakkersproducten,etc. ;
• peulvruchten;
• melk en producten die hiervan zijn afgeleid: boter, kaas, etc. ;
• en uiteraard alcohol, bier, wijn, etc. (4)

Wat eet u juist wel?

Het paleodieet biedt een voedingspatroon dat als basis veel eiwitten, fruit en groenten heeft. De hoeveelheid eiwitten dient ongeveer 25% tot 40% te zijn van de dagelijkse hoeveelheid calorieën die u inneemt (5):

• voor wat betreft de dierlijke eiwitten: kies voor mager vlees, het liefst vlees dat het dichtst bij wild staat (dus afkomstig van dieren die zich gevoed hebben met verschillende grassen, eikels, oftewel dieren die geen kuilvoer hebben gegeten), voor wilde vis (dus niet voor kweekvis) en voor eieren;
• voor wat betreft de plantaardige eiwitten kiest u voor walnoten, hazelnoten, amandelen, etc.

Over de inname van vetten lopen de meningen uiteen (6): sommige 'radicale paleo-aanhangers' willen alle oliën buiten de keuken houden met het argument dat olijven en andere oliehoudende vruchten meer dan voldoende olie bevatten. Andere paleo-adepten zijn minder streng in de leer en vinden het acceptabel om wel plantaardige oliën te gebruiken, omdat die het paleodieet wat toegankelijker maken en gemakkelijker uit te voeren ons dagelijkse bestaan.

Ook dat is een van de pijlers van het paleodieet: het dieet wordt gezien als een op zichzelf staande manier van leven en niet als een dieet dat bedoeld is om gewicht te verliezen. Het is een zogenaamd 'gezondheidsdieet'.

Let op: het paleodieet raadt ons in feite aan om alle dierlijke eiwitten tijdens een maaltijd te eten. In alle andere maaltijden eten we fruit, groenten, noten en andere oliehoudende voedingsmiddelen totdat we ons verzadigd voelen.

Weldadige effecten van het paleodieet

Zoals we kunnen opmaken uit de beschrijving van de voedingsmiddelen die worden aangeraden voor het paleodieet, lijkt dit dieet opvallend veel op het zuur-basedieet. Dit 'detox-dieet' adviseert ons namelijk om alle melkproducten te mijden, evenals granen en peulvruchten en bij voorkeur vette vis, mager vlees, eieren, fruit en groenten te eten. Doel: een hogere inname van alkalische voeding als compensatie voor het overmatige zuur uit onze moderne voeding.

Een van de snelste en meest in het oog springende effecten is het verlies van vetmassa (8) dankzij de uitsluiting van enkelvoudige koolhydraten. Dankzij het paleodieet zou men zich ook minder vermoeid voelen en zou de vertering verbeteren (9).

Belangrijk om te onthouden: onze voorouders kunnen ons veel leren over huidige tekorten

Het interessante aan het paleodieet is met name dat het heel goed aantoont hoe ver onze voedingsgewoonten en onze levensstijl zijn veranderd na de komst van de landbouw en de ontwikkelingen in ons moderne bestaan.

Zo lieten onze voorouders bijvoorbeeld bijna niets over van het dier dat ze hadden gevangen. Ze aten het dier bijna helemaal op, waarbij ze ook zeker het kraakbeen niet vergaten. Nu moet u weten dat kraakbeen rijk is aan glycine, Deze stof is van belang voor tal van processen in ons lichaam. Wanneer we voornamelijk vlees van spieren eten, dan verminderen we dus de inname van glycine. Gelukkig zit glycine ook in kalkoen, in hamgewrichten en (in grotere hoeveelheden) in een supplement van glycine (zoals Glycine).

Overigens leefden onze voorouders vooral buiten onder de blote hemel. Hun huid maakte dus een constante hoeveelheid vitamine Daan. De rest werd geleverd door de voeding. Ons moderne leven zorgt ervoor dat we veel tijd binnen doorbrengen.

Dit zou ons ertoe moeten aanzetten om regelmatig vitamine D-rijke voeding te eten (zoals levertraan, gerookte haring, paddenstoelen...) en het advies van de Gezondheidsraad op te volgen, waarin voor bepaalde groepen vitamine D-suppletie wordt aangeraden. Zeker nu, in de winter. Voor een effectievere werking nodigen we u uit te kiezen voor een supplement van vitamine D3 (zoals Vitamin D3 5000 UI).

Enkele nuttige supplementen voor fans van het paleo-dieet en paleo-vegetariërs

Houd er rekening mee dat wanneer u een strikt paleodieet volgt, u de kans loopt om te weinig koolhydraten, vezels, calcium, vitamine D en B-vitamines binnen te krijgen.

De paleo-vegetariërs, die ook de dierlijke eiwitten uit hun paleodieet weren, hebben nog meer kans tekorten op te lopen. Om de tekorten te compenseren die ontstaan door dit voedingspatroon, kunnen deze vegetariërs een kuur volgen van de volgende voedingssupplementen:

• vitamine B12 (bijvoorbeeld met Methylcobalamine);
• carnitine (met L-Carnitine Formula);
• creatine (met 3-Creatine);
• en zink (met Zinc Orotate).