Een bom in uw darmen

Dit fenomeen zorgt voor verstoring van de balans en speelt een rol bij al dan niet ernstige gezondheidsproblemen.

Zo kan het met name zorgen voor hardnekkige constipatie, een opgeblazen gevoel, diarree, verschillende ontstekingen, eczeem, een instabiel humeur of aandoeningen die veel ernstiger zijn, zoals het prikkelbare darmsyndroom, bloederige diarree of darmkanker.

Tijdens een autopsie komt het regelmatig voor dat de darm van de overleden persoon ernstig verstopt zit met ontlasting. In Frankrijk heeft men een spreuk die hiernaar verwijst: "De dood begint in de darmen"

Een vervuilde darm kan aanleiding geven tot verzwakking van het immuunsysteem, aangezien de darmflora normaliter de beschermende barrière vormt tegen aanvallen van buitenaf. U bent daardoor kwetsbaarder voor infectieziekten en ontstekingen die het spijsverteringskanaal, de ademhalingsorganen, de urinewegen etc. aantasten.

Daarnaast speelt een ´zieke´ darm ook vaak een rol bij het ontstaan vanemotionele problemen: weinig mensen zijn zich hiervan bewust, en dat geldt ook voor artsen, maar de darmcellen produceren 80% van de serotonine in het menselijk lichaam). Serotonine is het hormoon dat zorgt voor een goed humeur.

In die zin zijn uw darmen eigenlijk uw ´tweede brein´. U dient er dan ook goed voor te zorgen.

Uw spijsverteringsstelsel gezond houden

Overal op internet vindt u meer of minder betrouwbare aanbiedingen voor producten die uwspijsverteringsstelsel schoonmaken. Maar uw darm is geen schoorsteen die u kunt schoonvegen, of een verstopte buis waar u wat ontstopper in kunt doen. De werkelijkheid is veel subtieler en eenvoudiger.

Normaal gesproken zou u helemaal niets hoeven doen: moeder natuur beschikt namelijk over miljarden micro-organismen die de darm bevolken (in het laatste deel van de darmen, net voor het rectum). Ze beschermen en reinigen de darm dag en nacht en zorgen ervoor dat schadelijke bacteriën en gisten zich niet kunnen ontwikkelen. Dat doen ze door de plaats in te nemen van de schadelijk indringers.

Het aantal microben in onze darm is enorm: het zijn er honderd keer zoveel als het totale aantal lichaamscellen, oftewel 100 000 miljard (met 14 nullen!).

Dit immense microbenleger noemt men 'darmflora', of 'microbioom'.

Het woord 'flora' doet in deze context wellicht vreemd aan, maar het verwijst vooral naar de grote verscheidenheid aan bacteriën en gisten (minstens 200 soorten) die naast elkaar leven, en die ons doen denken aan de plantenrijkdom in een botanische tuin. De samenstelling van deze 'flora' is voor elke mens anders, net als een vingerafdruk.

U hoeft deze tuin alleen maar te onderhouden en af en toe opnieuw in te zaaien. U moet onkruid wieden en mest toevoegen.....of u doet niets en laat de tuin voor wat hij is. In het laatste geval zal dat mooie park snel veranderen in eenmisselijkmakende vuilstort die onderdak biedt aan schadelijke organismen die ziekteverwekkend zijn.

Onaangename luchtjes zijn niet normaal

De werking van de darm bestaat er hoofdzakelijk uit om niet-verteerde etensresten te laten fermenteren, en er de laatste voedingsstoffen uit te halen om ze aan de bloedbaan af te geven. Is uw darm gezond en werkt alles goed, dan blijven er alleen onbruikbare resten over die regelmatig afgevoerd worden. Deze resten hebben geen onaangename geur.

Wanneer er echter schadelijke bacteriën en gisten aan het werk zijn, dan wordt de passage verstoord en kan er obstipatie of diarree ontstaan. De voedselresten krijgen een onaangename geur. Wanneer er sprake is van een slechte vertering, dan voelt men zich niet fit. Daarnaast is het lichaam niet in staat om de voedingsstoffen uit de voeding optimaal te benutten. Wanneer u niets onderneemt, dan kunnen er tekorten ontstaan op het gebied van bepaalde noodzakelijke voedingsstoffen.

Deze schadelijke flora produceert eveneens een grote hoeveelheid koolzuur-, methaan- en waterstofgas. Indien u deze situatie laat voortbestaan, zullen deze organismen zich verder ontwikkelen. Ze produceren gasbellen over de gehele lengte van de darm, totdat u het gevoel heeft dat de darm op springen staat. Winderigheid en een opgeblazen gevoel zijn alles behalve grappig. Ze geven aan dat de voeding slecht verteerd is en dat uw darm hulp nodig heeft. Deze vicieuze cirkel begint met een tekort aan goede bacteriën die de vertering bevorderen.

Uw darmflora wordt bepaald bij uw geboorte

De samenstelling van uw darmflora wordt voor alles bepaald bij de manier waarop uw geboren wordt.

In de buik van de moeder is het darmkanaal van de baby nog steriel. Er is geen microbe in het darmkanaal van de baby te vinden.

Pas op het moment van de geboorte komen de bacteriën en gisten in het darmkanaal terecht: 72 uur na de geboorte zijn er al 1000 miljard bacteriën en gisten in het darmkanaal van de baby aanwezig!

Waar komen deze bacteriën en gisten toch vandaag? Er zijn maar weinig mensen die het weten, maar bij kinderen die langs de natuurlijke weg geboren worden, komen deze bacteriën en gisten uit de vaginale flora van de moeder.

De vaginale flora van de moeder is erg afhankelijk van de flora in haar darmen. Een vrouw die een goede darmflora heeft in de laatste weken van haar zwangerschap geeft aan haar kind dan ook goede micro-organismen mee die de darmen van het kind zullen bevolken. Is de darm van de moeder daarentegen besmet met opportunistische en ziekteverwekkende soorten, dan zal de baby deze helaas ook van de moeder meekrijgen.

Zo kan men stellen dat er sprake is van een bepaalde aanleg voor ziekten die gerelateerd zijn aan een bepaalde micorflora die van moeder op kind wordt doorgegeven bij de geboorte. Dit is met name het geval bij families waarin astma en eczeem voorkomt. Indien de moeder in de laatste maanden voor de bevalling haar microflora herstelt (we zullen straks zien hoe dat kan), dan zal het kind geen drager zijn van een microflora die eczeem of astma kan veroorzaken. Middels deze handeling kunnen we het pasgeboren kind vrijwaren van bepaalde tekorten waarvan het de rest van zijn leven last zal houden, en kunnen we voorkomen dat het later moet lijden onder bijvoorbeeld een chronische bronchitis, of dat het ondersteuning nodig heeft bij een falend ademhalingsstelsel.

Er is echter nog een andere, zeer problematische situatie die zich voordoet bij kinderen die geboren worden via een keizersnede.

De kinderen worden vanuit een steriele omgeving geboren, en komen niet in contact met de flora van hun moeder. Deze kinderen nemen de microflora uit de omgeving op, in dit geval het ziekenhuis. Hier is vaak sprake van bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica, zoals de beruchte Staphylococcus aureus.

Wanneer deze ziekenhuisflora in de darm niet tijdig wordt hersteld, dan kan dit pijnlijke gevolgen hebben voor de rest van het leven van het kind.

Voor moeders die hun kind via de keizersnede op de wereld moesten laten komen, is het erg belangrijk om het spijsverteringsstelsel van hun baby vanaf de geboorte 'in te zaaien' met goede bacteriën.

Maar ook al is de darmflora bij de geboorte gezond, toch kan deze later uit balans raken.

Hoe het evenwicht in de microflora kan worden verstoord

Na de geboorte is het evenwicht in de darmflora voortdurend in ontwikkeling. Het gaat om een dynamisch evenwicht dat verstoord kan worden door verschillende endogene en exogene factoren:

- endogene factoren oftewel oorzaken binnen in uw lichaam : mogelijk heeft u tekorten in uw immuunsysteem, of heeft u een sluimerende stofwisselingsziekte waardoor uw darmflora wordt beïnvloed. In geval van een verwonding of een chirurgische ingreep, maar ook bij chronische obstipatie of tumoren in de darm kan de darmflora ernstig verstoord worden, hetgeen de symptomen van uw ziekte kan verergeren en uw herstel kan vertragen;
- exogene factoren oftewel oorzaken van buiten het lichaam :een onevenwichtige voeding, vergiftiging door zware metalen, pesticiden afkomstig van de landbouw, antibacteriële toevoegingen aan het voedsel, infecties door pathogene microben, inwendige stress, behandeling met antibiotica, vaccinaties..., het zijn factoren die de goede bacteriën kunnen remmen waardoor er ruimte ontstaat voor opportunistische en pathogene ziekteverwekkers die zich kunnen vermenigvuldigen.

De gevolgen variëren van hinderlijk tot ernstig. Zo kunt u last krijgen van eenvoudige verteringsproblemen, maar het kan ook zijn dat uw gehele natuurlijke verdedigingsmechanisme afgebroken wordt. In dat geval kunnen er micro-organismen groeien die leiden tot een algehele septikemie (algehele infectie) waaraan u zelfs kunt overlijden.

Hiermee is duidelijk geworden dat een evenwichtige darmflora een essentiële rol speelt voor onze gezondheid en uw weerstand bij ziekten. We dienen alles in het werk te stellen om het microbiologische systeem van deze darmflora in evenwicht te houden.

Hoe herstellen we het evenwicht

Om het evenwicht te herstellen, elimineert u de voedingsstoffen die u niet verdraagt uit uw voeding. Vaak zult u hierbij de hulp van een voedingsdeskundige nodig hebben. Het is echter goed om te weten dat de meest voorkomende allergieën voedingsstoffen uit geraffineerde granen (met name glutenrijke tarwe) en melkproducten betreffen. De voedingsstoffen dienen gedurende drie tot vier weken te worden vermeden om het resultaat te bemerken.

Tegelijkertijd is het absoluut noodzakelijk om er een goede levensstijl op na te houden door gematigde fysieke inspanningen uit te voeren (agressieve trainingen daarentegen verergeren ontstekingen). We dienen goed op onze ademhaling te letten (bijv. via de methode 'cohérence cardiaque') en de tijd te nemen om eten te bereiden en het voedsel te kauwen.

Om de kwaliteit van het darmslijmvlies te herstellen, kiest u bij voorkeur voor voedingsstoffen met een ontstekingsremmende werking (noten en vissen die rijk zijn aan omega-3, gekookte groenten, salades (met milde kruiden) en kruidenthee (kalmoes, brandnetel, duizendblad).

Ten slotte zal het in de meeste gevallen nodig zijn de darm opnieuw te voeden met gezonde probiotica.

De tactiek van de pillenverkopers

Maar welke probiotica is goed?

Er zijn honderden producten in de handel die pretenderen dat ze probiotica bevatten. Om de juiste keuze te maken, moet u het volgende weten:

Elk jaar vindt in mei in Genève Vitafoods plaats, een grote beurs voor voedingssupplementen. Zo'n vijftien jaar geleden waren er slechts enkele tientallen standhouders. Vandaag de dag zijn het er enkele honderden die vanuit de hele wereld naar deze beurs komen en die allerlei natuurlijke plantaardige of dierlijke ingrediënten aanbieden. Op deze beurs voor professionals worden elk jaar weer nieuwe ingrediënten aangeboden die nog beter en nog geavanceerder zijn.

Voor het merendeel van deze nieuwe ingrediënten geldt dat de doeltreffendheid ervan onderbouwd wordt door klinisch onderzoek. Daarnaast is er een enorme progressie waar te nemen voor wat betreft de kwaliteit van de ingrediënten.

Maar het meest opvallende is toch wel dat de de prijzen van de ingrediënten per product enorm variërenafhankelijk van de herkomst, de zuiverheid en de wetenschappelijke onderzoeken die ernaar zijn uitgevoerd.

Stelt u zich eens voor dat uw arts u aanraadt om calcium in te nemen. Tussen de verschillende farmaceutische producten en voedingssupplementen treft u verschillende vormen van calcium aan. De prijs hangt samen met de soort calcium die erin zit. Zo worden er zeer verschillende prijzen gehanteerd voor calciumfosfaat, calciumchloride, sulfaat, carbonaat, citraat, glycerofosfaat, gluconaat of calciumpicolaat. (waarbij we hier gemakshalve nog even melden dat de laatste 3 vormen het beste zijn voor uw gezondheid).

De verwarring die dit schept is problematisch, want net als uw arts kunt ook u niet weten welke vorm u in moet nemen, tenzij u in de wetenschappelijke literatuur duikt; alle bovengenoemde ingrediënten hebben namelijk verschillende eigenschappen. Ze werken niet op dezelfde wijze samen met de andere voedingsstoffen die u inneemt. Ook zullen niet alle vormen evengoed door het lichaam worden opgenomen. Deze 'opneembaarheid' noemen we biologische beschikbaarheid. Op het potje wordt door de fabrikant niet altijd even nauwkeurig aangegeven wat de precieze vorm is van het ingrediënt in zijn product. Hij kan eenvoudigweg 'calcium' op het potje zetten, plus het aantal gram per portie.

Er zijn goedkope vormen, maar ook relatief dure vormen. Een gewiekste fabrikant zal proberen u de goedkopere vorm te verkopen. Hij wil u laten geloven dat deze vorm even effectief is als de andere vormen, hetgeen niet waar is.

De patiënt loopt het risico gedesillusioneerd te raken (de voedingssupplementen werken niet), waarna hij overstapt naar de chemische farmacie.

Het risico van probiotica in capsules en tabletten

Bij het kopen van probiotica, producten die levende micro-organismen bevatten, loopt u nog veel meer risico om bedot te worden.

In 2010 heeft een onderzoek aangetoond dat de meeste probiotica die worden verkocht niet voldoende bacteriën bevatten om een welk effect dan ook te bewerkstelligen.

Is dat verbazingwekkend?

De meeste probiotica worden vandaag de dag verkocht in tabletvorm.

In tabletten echter zitten bijzonder weinig bacteriën: door de druk die nodig is voor het maken van de tablet stijgt de temperatuur tot boven de 50°C en wordt een groot aantal bacteriën vernietigd.

Het is dan ook vrijwel onmogelijk om tabletten met probiotica te maken die doeltreffend werken.

Er zijn fabrikanten die beweren hiervoor een oplossing te hebben gevonden: de probioticatabletten zijn vooraf omhuld door micro-inkapseling. Het probleem hierbij is echter dat deze methode het volume van de probiotica in de tabletten buitensporig doet toenemen. Om de noodzakelijke hoeveelheid binnen te krijgen (minimaal 1 miljard), zou u 100 tabletten per dag moeten slikken.

Hoe zit het met probiotica in vloeibare vorm?

Probiotische bacteriën kunnen in omgeving van gefermenteerde vloeistof (bijvoorbeeld op basis van dierlijke- of plantaardige melk) niet lang bewaard blijven. De verschillende stammen in de vloeistof zetten de aanwezige suikers en eiwitten om in organische zuren en waterstofperoxide. In deze omgeving kunnen de bacteriën niet lang bestaan.

Daarnaast is het zo dat het onmogelijk is om een mix van verschillende probioticastammen in een vloeistof in evenwicht te houden, aangezien elke stam zich tijdens de fermentatie en de conservering anders ontwikkelt.

Als we nu het voorbeeld nemen van de klassieke yoghurt, dan zien we dat het twee bacteriestammen bevat (Lactobacillus bulgaricus en Streptococcus thermophilus). Beide bacteriën hebben niet alleen een zwakke werking als probioticum: na het conserveringsproces (vanaf de fabriek tot aan uw bord) is het evenwicht tussen de verschillende stammen ook nog eens ingrijpend veranderd. De darmflora wordt hierdoor niet hersteld. Men kan hiermee uitsluitend de pH-waarde in de darm op peil houden.

Uw geld besteden aan goede probiotica

Jaarlijks worden er honderden euro´s verspild door mensen die probiotica gebruiken, maar die het product innemen op het verkeerde moment, waardoor de werking bijna tot nul gereduceerd wordt. Het overgrote deel van de probiotica wordtvernietigd in een gesloten maag, namelijk op het moment dat de maag zoutzuur aanmaakt om voedingsstoffen te verteren.

Het is dan ook van essentieel belang om de probiotica in te nemen op een lege maag, oftewel ´s ochtends nadat u bent opgestaan. De pH-waarde in uw maag is op dat moment bijna neutraal. Maar, wat nog belangrijker is: de maagportier die de darm afsluit (pylorus) en die voorkomt dat het voedsel de darm ingaat zonder dat het verteerd is, is op dat moment open.

Door probiotica in te nemen in capsulevorm zorgt u ervoor dat de probiotica in de maag voldoende beschermd zijn. Ze worden vrijgegeven wanneer de inhoud van de capsule in de darm terecht komt, waarna ze hun gunstige werking kunnen uitoefenen.

Overigens heeft u vast wel eens gehoord van de bijzondere melk uit India, lassi, die bijzonder rijk is aan probiotica. Deze melk wordt voor de maaltijdgenuttigd en nu begrijpt u waarom.

Het is eveneens van essentieel belang dat de probiotica die u inneemt een grote bacteriepopulatie bevatten: het minimum is 1 miljard bacteriën. Is de hoeveelheid minder, dan is het effect bijna nihil. Een hoeveelheid van 8 miljard verdient de voorkeur, omdat deze hoeveelheid doeltreffend werkt bij een verstoorde darmflora. Hierbij moeten we ons bedenken dat de bacteriën tijdens hun reis door het verteringsorgaan allerlei obstakels tegenkomen (pH in de maag, galafscheiding) waardoor de zwakste exemplaren vernietigd worden.

Welke probioticastammen kiest u?

Het is belangrijk om te kiezen voor probiotica die is opgebouwd uit verschillende stammen die elkaar aanvullen en die samenwerken, en waarvan de werking duidelijk is vastgelegd in de wetenschappelijke literatuur.

Zo zijn er vijf specifieke probiotica die in staat zijn zich te ontwikkelen in het slijm van de darm waardoor het darmslijmvlies wordt bedekt. Zij zorgen voor een maximale bescherming en een snel herstel van het immuunsysteem: Bifidobacterium lactis, Lactobacillus acidophilus, Lb. paracasei, Lb plantarum, en Lactococcus Lactis, bacteriën die het vermogen hebben om veel van het goed verteerbare melkzuur (L+) te produceren. Deze probioticastammen produceren daarnaast nog andere remmende stoffen die de darmflora beschermen tegen besmetting door schadelijk organismen.

U vindt al deze stammen in de capsules van Probio Forte. Twee capsules bevatten in totaal 16 miljard bacteriën, oftewel een dosering die zorgt voor een maximale werking.

De onenigheid over Bifidus

Er zijn veel mensen die vandaag de dag twijfelen over het gebruik van probiotica vanwege de campagne die gevoerd wordt tegen fabrikanten van yoghurt met bifidus. Onderzoekers hebben inderdaad kunnen constateren dat de darmflora van mensen met obesitas een abnormale hoeveelheid bifidobacteriën bevat (bifidus actif).

Sindsdien circuleren er allerlei berichten op internet, waarin wordt gemeld dat er probiotica worden gebruikt in de bio-industrie om varkens dikker te laten worden. Consumptie door de mens zou hetzelfde effect hebben. Zoals bij elke twist is er ook hier sprake van waarheden versus onwaarheden.

Bifidus-bacteriën zijn inderdaad belangrijk voor zuigelingen en kleine kinderen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen met allergieën minder bifidobacteriën in hun darmflora hebben dan niet-allergische kinderen. Maar later, vanaf de periode voor de adolescentie, is het goed om deze bacteriënslechts af en toe te gebruiken. Veel kinderen en volwassenen ervaren dat de bacterie een gunstig effect heeft nadat ze voor het eerst yoghurt met bifidus actif eten.

Wordt er echter dagelijks yoghurt met bifidus gegeten, dat kan het evenwicht in de darmflora verstoord raken en zal het lichaamsgewicht mogelijk toenemen. Dezelfde terughoudendheid dient in acht te worden gehouden bij gezoete gefermenteerde melk, maar hierbij zijn de toegevoegde suikers de boosdoeners. Kinderen die er teveel van drinken kunnen blijvend overgewicht ontwikkelen.

Hoe gebruikt u probiotica

In de eerste maand (intensieve fase) gebruikt u bij voorkeur 2 capsules Probio Forte per dag in de ochtend, zonder onderbreking. Dit is de tijd die nodig is voor het herstel van de darmflora.

De volgende 2 maanden (stabiliseringsfase) neemt u een capsule per dag. In deze fase zijn de meeste veroorzakers van uw ongemakken opgeruimd. Daarna kunt u om de dag een capsule innemen (onderhoudsfase), waarmee u verstoring van het evenwicht in de darmflora door de hierboven genoemde endogene of exogene factoren voorkomt.

Na zes maanden kan het verschil aanmerkelijk zijn.

Voorzorgsmaatregelen voor gebruik

Eenmaal geopend dient het doosje Probio Forte in de koelkast te worden bewaard voor een optimale houdbaarheid (2 jaar). U kunt het echter gerust een maand lang meenemen in uw koffer zonder dat het product zijn gunstige werking verliest. Dit kan handig zijn wanneer u op reis bent in een gebied waarin u het risico loopt reizigersdiarree te krijgen, of wanneer u antibiotica inneemt.

Een van de bekendste effecten van probiotica is namelijk de preventie en behandeling van diarree. Uit verschillende onderzoeken bleek dat er sprake was van verbeteringen bij acute diarree - ook bij diarree door het rotavirus, bij reizigersdiarree of bij ernstige bacteriële infecties, zoals Clostridium difficile.

Bij kinderen lijken probiotica een gunstig effect te hebben bij virale diarree, waarschijnlijk omdat ze de antilichamen van het IgA antirotavirus stimuleren. Probiotica zorgt ervoor dat de diarree-episodes korter zijn en minder frequent terugkomen. Wetenschappers hebben 13 dubbelblinde testen onderzocht gecontroleerd tegen een placebo, waarbij er sprake was van acute besmettelijke diarree bij zuigelingen en kinderen. Tien van deze testen hadden betrekking op de behandeling, de drie andere testen op preventie. De verzamelde gegevens leken aan te tonen dat probiotica de duur van de diarree aanzienlijk kunnen verkorten. Ze zouden zelfs preventief werken.

We raden u aan de aangeraden dosering niet te overschrijden.

Het is ook goed om te weten dat er nog meer zeer innovatieve probioticaformules zijn waarmee specifieke problemen kunnen worden bestreden.

Het supplement Lactoxira, dat ontwikkeld is op basis van de allernieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van de neurologie, is bij uitstek geschikt voor mensen die last hebben van stemmingsklachten en motivatieproblemen ((seizoens-)depressies, chronische neerslachtigheid). Elke capsule bevat ongeveer 100 miljard gunstige bacteriën (Bifidobacterius longum, Lactobacillus plantarum, Bifidobacterium bifidum, Lactobacillus salivarius, etc.) die in staat zijn zeer specifieke neurotransmitters af te scheiden en die de abnormale hoeveelheid van neurologische ontstekingen zoals die voorkomt bij gedeprimeerde mensen kan verminderen. Dit is een revolutionaire behandeling die bijdraagt aan de psychologische gezondheid, maar die ook alle weldadige effecten genereert die normaliter worden toegeschreven aan probiotica: vermindering van de ontstekingsmarkers, verbetering van spijsverteringsproblemen, optimalisering van de vertering...

Voor de beheersing van het lichaamsgewicht is de stam Lactobacillus gasseri onmisbaar: deze bacterie, die van nature in moedermelk voorkomt, draagt bij aan de vermindering van de tailleomvang dankzij zijn specifieke invloed op het buikvet. Uiteraard draagt deze bacterie eveneens bij aan een gezonde spijsvertering en de optimalisering van het immuunsysteem van het lichaam.

Ten slotte bestaat er eveneens een probioticaformule die bijzonder geschikt is voor de bestrijding van huidproblemen(acne, mee-eters, vette huid, roodheid, droge plekken, jeuk). Deze formule is samengesteld uit 4 specifieke stammen en uit voedingsstoffen met een wetenschappelijk erkend effect op de gezondheid van de huid (vitamine C, vitamine E, vitamine B2, fructo-oligosachariden). Het product Derma Relief is speciaal ontwikkeld om de barrièrefunctie van de darm zo goed mogelijk in stand te houden, het immuunsysteem van de huid te ondersteunen en de ontsteking van de huid te verminderen. Om het in te nemen hoeft u alleen de inhoud van de stick (die maar liefst 3 miljard melkzuurbacteriën bevat) in een glas water of direct in uw mond te gieten.

Welke kuur u ook kiest, u doet er in elk geval ook goed aan om 6 maanden lang te zorgen voor een gezond voedingspatroon, waarbij u er met name voor zorgt dat u de hoeveelheid vezels in uw voeding verhoogt. Zorg er eveneens voor dat u de fysieke activiteit verhoogt.