Brandend maagzuur: wat doet u eraan?

Brandend maagzuur: klachten

Brandend maagzuur, ook wel pyrosis genoemd, is een pijnlijk gevoel in het gebied van de maag (maagholte). De pijn kan zich uitbreiden tot achter het borstbeen en richting de keel. Het komt vaak opzetten na de maaltijd en het wordt meestal erger wanneer men vooroverbuigt, naar bed gaat of wanneer men gaat sporten.

Dit vervelende gevoel is vaak gerelateerd aan oprispingen van maagzuur. Deze oprispingen zijn de belangrijkste klacht bij een gastro-oesofageale reflux, wat inhoudt dat de maaginhoud voortdurend terugstroomt in de slokdarm (1).

Brandend maagzuur: oorzaken

Klachten van brandend maagzuur die op een vast moment terugkomen, bijvoorbeeld na een te copieuze maaltijd, zijn geen reden tot bezorgdheid. Het wordt een probleem als de klachten zich dagelijks voordoen.

Problemen met de sfincter tussen maag en slokdarm

Onze maag beschikt over een anti-refluxmechanisme waardoor de voedselbrij vanuit de maag niet omhoog kan komen naar de slokdarm. De onderste slokdarmsfincter (OSS), een soort klepje ter hoogte van de verbinding tussen de maag en de cardia (begin van de slokdarm) is de belangrijkste factor bij deze klachten. Wanneer dit klepje niet volledig sluit, dan lekken er maagsappen naar de slokdarm. Dit maagzuur kan de wand van de slokdarm aantasten en beschadigen (2).

Aan deze overmatige ontspanning van de sfincter gaan enkele gedragingen vooraf die de kracht van de sfincter doen afnemen of die de maag doen verslappen: het nuttigen van te grote maaltijden, het onvoldoende kauwen van het eten, het overmatige gebruik van koolzuurhoudende dranken (3-4)...

Brandend maagzuur en zwangerschap

Bij een zwangerschap is er sprake van een toenemende druk in de buik, wat tot problemen met de onderste slokdarmsfincter kan leiden (5). Om dezelfde reden zorgen overgewicht, het dragen van strakke kleding ter hoogte van de taille en een overmatige fermentatie in de maag eveneens voor een verergering van de oprispingen (6-7).

Maagbreuk

Bij een maagbreuk glijdt het bovenste deel van de maag van de buikholte naar boven, naar de borstholte. Bij deze zogenaamde 'glijdende hernia' krijgt de onderste slokdarmsfincter tijdens de ademhaling als het ware 'klappen' van het diafragma, wat ervoor kan zorgen dat er vocht uit de maag komt (8).

Brandend maagzuur en stress

Of het nu gaat om fysieke of mentale stress, beide vormen van stress bevorderen het ontstaan van brandend maagzuur. Stress vertraagt het leegmaken van de maag, zorgt ervoor dat de maag sneller uitzet, vergroot de hoeveelheid maagzuur en houdt een staat van chronische ontstekingen in stand (9).

Het gebruik van bepaalde medicijnen

Men heeft vandaag de dag wetenschappelijk kunnen vaststellen dat de langdurige inname van aspirines en non-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) het slijmvlies van de maagwand aantasten en zwakker maken (10).

Brandend maagzuur: wat eet u wel en wat niet?

Voor wat de eetgewoonten betreft, luidt het advies om de alcoholconsumptie te verminderen, evenals het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen die de maag irriteren, zoals kruiden, tomaten, knoflook, uien, citrusvruchten, zout, suiker en azijn. Voor vetten geldt dat met name verzadigde vetten het legen van de maag remmen. Probeer de inname hiervan te beperken, net als de inname van koffie, thee en chocolade, omdat ze de onderste slokdarmsfincter verzwakken (11). In de praktijk komt het erop neer dat u zelf moet bepalen waar voor u de grens ligt en hoeveel u van bovenstaande voedingsmiddelen verdraagt

Er zijn ook voedingsmiddelen die neutraler zijn voor de maag of die zelfs een beschermende werking hebben bij maagklachten. Een juiste hoeveelheid mager eiwit (gevogelte, vis....) zou de onderste slokdarmsfincter sterker maken (12). Een goed uitgekiende hoeveelheid groene groenten en zetmeelhoudende producten verdraagt men meestal goed.

Om de fermentatie ervan te verminderen, kan men vers fruit het beste tussen de maaltijden door eten. De banaan, de appel, de peer en ook de papaja worden het vaakst aangeraden als vruchten die men kan eten bij zure oprispingen (13).

Brandend maagzuur: reguliere medicijnen

Wie last heeft van de maag of van zure oprispingen, vraagt het advies van zijn arts. Deze kan, na onderzoek, een gepaste behandeling voorstellen. De maagzuur-neutraliserende middelen die men als zelfzorgmedicijn kan kopen, nemen het teveel aan maagzuur op. Hoewel u snel van het vervelende gevoel afhelpen, bieden ze slechts tijdelijke verlichting. Omdat deze middelen de oorzaak niet wegnemen, zult ze steeds opnieuw moeten gebruiken.

De protonpompremmers (PPI) worden door artsen het vaakst voorgeschreven bij de behandeling van refluxklachten. Deze medicijnen verminderen de afgifte van zoutzuur in de maag (de zure component van ons maagzuur). De hevigheid van de oprispingen neemt af en de genezing van maagbeschadigingen wordt bevorderd.

Op de langere termijn echter heeft het gebruik van deze medicijnen mogelijk ongewenste effecten, zoals Een verhoogde kans op hart- en vaataandoeningen en een verminderde absorptie van bepaalde voedingsstoffen (calcium, magnesium, ijzer en vitamine B12). Bovendien zou men er afhankelijk van kunnen worden (14)...

Bij ernstige refluxklachten wordt soms besloten om een chirurgische ingreep uit te voeren, waarbij de sfincter onderin de slokdarm weer wat strakker gemaakt wordt.

Klachten van brandend maagzuur op natuurlijke wijze verlichten

Refluxklachten te lijf met goede dagelijkse gewoonten:

• gebruik zo min mogelijk tabak, of nog beter: stop er helemaal mee, want tabaksgebruik vermindert speekselvorming, irriteert het maagslijmvlies en vermindert de spanning van de onderste slokdarmsfincter (15);
• kauw goed op uw eten als voorbereiding op het verteringsproces;
• verspreid de porties van de maaltijden eventueel wat meer over de dag om te voorkomen dat u een 'te volg gevoel' krijgt;
• blijf na een maaltijd 1 tot 2 uur rechtop zitten of staan en wacht na het eten minimaal 3 uur voordat u gaat sporten;
• draag losse kleding die niet te strak om uw taille zit;
• zorg dat uw hoofd 10 tot 15 cm hoger komt te liggen in bed om nachtelijke oprispingen tegen te gaan;
• probeer een paar kilo af te vallen wanneer u overgewicht of obesitas heeft;
• verminder stress met ontspanningstechnieken (meditatie, yoga, hartcoherentie...).

Verlichten van refluxklachten met groene klei

Bij brandend maagzuur kunt u een papje van groene klei maken dat in een dikke laag van 3 cm aanbrengt ter hoogte van uw maag. Meng hiervoor de groene klei met water. Dek af met een vochtige doek en laat dit 20 minuten tot 3 uur rusten.

Honing en brandend maagzuur

Omdat honing vrije radicalen tegengaat, zou honing schade aan de cellen van het verteringsstelsel helpen voorkomen. Een extra pluspunt van honing is dat het door de plakkerige structuur een laagje kan vormen op de maagwand, waardoor deze beschermd wordt tegen een teveel aan maagzuur (16). De meest gewilde honingsoorten in dit verband zijn paardenbloemhoning, acaciahoning en manukahoning.

Elke dag oprispingen: supplementen ter ondersteuning

Is de diagnose eenmaal gesteld, dan kunnen bepaalde voedingssupplementen een slimme aanvulling zijn op de conventionele behandeling.

Zo draagt zoethout (Glycyrrhiza glabra) bij aan een gezonde maag doordat het de aanmaak van slijm in de maag bevordert (17). Maar let op: zoethout heeft een hoog glycyrrhizinegehalte. Bij hoge doses kan dit bijwerkingen veroorzaken (hoofdpijn, hartproblemen, verhoogde bloeddruk) (18). Om optimaal van de gunstige effecten te profiteren en deze bijwerken te vermijden, kiest u voor een vorm zonder glycyrrhizine (zoals DGL, gegarandeerd glycyrrhizinevrij en samengesteld op basis van de wortels van zoethout, het plantendeel dat het uitvoerigst is onderzocht vanwege de eventuele effecten voor de maag).

Een andere plant die we hier willen noemen, komt van oorsprong voor in het Middellandse zeebekken: de mastiekboom (oftewel de Pistacia lentiscus L.). De hars van deze plant noemt men mastiek van Chios. Doordat de hars een laagje vormt op de maagwand, zou het mogelijk de hechting van bepaalde pathogene stoffen die men bij refluxklachten aantreft verminderen (het mastiekextract Mastic Gum is genormaliseerd op 10% mastiekzuur voor een extra krachtige werking (19).

Bij brandend maagzuur dient men ook altijd te bedenken dat er een infectie kan zijn met de bacterie Helicobacter pylori (20). Men vermoedt dat 1 op de 4 mensen in de westerse samenleving deze bacterie bij zich draagt. De bacterie kan sluimerend aanwezig zijn, maar kan zich ook duidelijk manifesteren middels verteringsproblemen of het ontstaan van een maagzweer. Onlangs heeft men ontdekt dat een specifieke stam van lactobacillen het vermogen heeft om zich te verbinden met deze bacterie (deze lactobacillen treft u aan in de formule H. Pylori Fight, die gebruik maakt van de gepatenteerde stam Pylopass™ issue de L. reuteri) (21).