Welke spoorelementen zijn er? Wat zijn de voordelen ervan?

Wat is een spoorelement?

Definitie van spoorelementen

In tegenstelling tot macronutriënten (eiwitten, vetten, koolhydraten) en mineralen zijn spoorelementen chemische elementen die in minieme hoeveelheden aanwezig zijn in levende organismen (minder dan 1 mg/kg lichaamsgewicht) en een cruciale rol kunnen spelen (1). Een tekort of teveel kan daarom ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en vitaliteit.

Er zijn 4 groepen:

• Essentiële spoorelementen: jodium, ijzer, koper, zink, selenium, chroom, molybdeen, fluor.
• Essentiële spoorelementen met een laag risico op tekorten: mangaan, silicium, vanadium, nikkel, tin, kobalt.
• Experimenteel essentiële spoorelementen (er zijn sterke aanwijzingen voor hun potentiële belang): boor, broom, arseen, lood, cadmium en lithium.
• Spoorelementen die essentieel zouden kunnen zijn (maar dit moet nog bewezen worden): scandium, tellurium, beryllium, lanthaan, niobium.

Wat zijn de voordelen van spoorelementen voor de gezondheid?

Elk spoorelement is op zijn manier essentieel en speelt een zeer specifieke rol: sommige maken deel uit van de structuur van vitamines, andere nemen deel aan de afweer van het lichaam of beïnvloeden biologische processen zoals de enzymkatalyse, het zuurstoftransport, de metabolische regulering of de bescherming tegen oxidatieve stress.

Tekorten aan spoorelementen: hoe kunnen ze worden opgelost?

Tekorten of een gebrek aan spoorelementen komen voor, met name bij mensen met speciale behoeften zoals kinderen, zwangere vrouwen en ouderen. Meestal zijn er geen waarschuwingssignalen: de gevolgen zijn sluipend, veroorzaken toenemende stoornissen en kunnen leiden tot pathologieën, zoals degeneratieve ziekten of kanker.

Deze tekorten kunnen voornamelijk worden bestreden met voedingsadvies, maar als de tekorten te moeilijk aan te vullen zijn met alleen voeding (overmatige tekorten, absorptieproblemen, pathologieën met grotere behoeften), wordt het gebruik van voedingssupplementen (oligotherapie) aanbevolen, onder toezicht van een professionele zorgverlener.

De belangrijkste spoorelementen en de rol ervan in het lichaam

IJzer

Hoewel het in zeer kleine hoeveelheden in het lichaam voorkomt (nauwelijks 0,005% van het lichaamsgewicht), is ijzer van vitaal belang voor de vorming van hemoglobine en myoglobine, twee eiwitten die onmisbaar zijn voor het transport van zuurstof in rode bloedcellen en spieren. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben wereldwijd 2 miljard mensen bloedarmoede, oftewel ijzertekort.

Wat zijn goede bronnen van ijzer?

Er bestaan twee soorten ijzer: heemijzer (voornamelijk van dierlijke oorsprong) en non-heemijzer (van dierlijke en plantaardige oorsprong). Heemijzer wordt 5 keer beter door het lichaam opgenomen dan non-heemijzer. Het is dus belangrijk om dierlijke bronnen van ijzer te overwegen, zoals lever (gevogelte of rundvlees), zeevruchten, vis en vlees, zonder daarbij plantaardige bronnen zoals tofu, pompoenpitten, witte bonen, linzen en spinazie te laten staan.

Wij raden het volgende supplement aan: Iron Bisglycinate vanwege de uitzonderlijke biologische beschikbaarheid en het feit dat het geen bijwerkingen heeft op het maagslijmvlies.

Zink

Na ijzer is zink het kwantitatief belangrijkste spoorelement in het lichaam, met ongeveer 2,5 g. Het is voornamelijk geconcentreerd in spieren en botten. Zink is essentieel voor de vorming van talloze moleculen en draagt met name bij aan de normale werking van het immuunsysteem.

Wat zijn goede bronnen van zink?

Oesters zijn zonder twijfel de beste bron van zink, vóór vis, zeevruchten, peulvruchten, quinoa, muesli en pure chocolade. Houd er rekening mee dat alcohol en aspirine de absorptie van zink verstoren.

Wij raden het volgende supplement aan: Zinc Orotate vanwege de zeer goed opneembare vorm.

Jodium

Jodium speelt ook een belangrijke rol in het lichaam ondanks het feit dat er maar heel weinig van in het lichaam aanwezig is (10 tot 20 mg): jodium draagt bij tot de normale werking van het zenuwstelsel en is betrokken bij de synthese van schildklierhormonen die de basisstofwisseling, het energieniveau en de groei van het lichaam regelen. De aanbevolen dagelijkse dosis is 150 µg voor adolescenten en volwassenen en 200 µg voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

Wat zijn goede bronnen van jodium?

Vis en zeevruchten zijn de beste bronnen: ze bevatten gemiddeld 80 tot 150 µg per 100 g. Het zit ook in kleinere hoeveelheden in keukenzout (toegevoegd om jodiumtekort te voorkomen), in melk, vlees, eieren en granen.

Wij raden het volgende supplement aan: Natural Iodine, natuurlijk gewonnen uit zeewier Ascophyllum nodosum.

Selenium

Selenium helpt niet alleen bij het behoud van haar en nagels, maar draagt ook bij aan de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress en ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem. Het is ook het hoofdbestanddeel van selenoproteïnen, waaronder glutathionperoxidase, dat vrije radicalen bestrijdt.

Wat zijn goede bronnen van selenium?

De beste bron van selenium zijn ongetwijfeld paranoten (95 µg per noot), vóór oesters, vis, zeevruchten en orgaanvlees. Volkoren granen zijn ook goede bronnen als ze geproduceerd worden in regio's waar de bodem rijk is aan dit mineraal (zoals in Noord-Amerika).

Wij raden het volgende supplement aan: L-Selenomethionine voor zijn organische vorm, die beter wordt opgenomen dan de traditionele anorganische vormen (seleniet en seleniumsulfide).

Koper

Koper is een essentieel metaal dat als spoorelement in het lichaam aanwezig is (75 tot 100 mg) en in te grote hoeveelheden extreem giftig kan zijn. Van koper zijn vooral de ontstekingsremmende en infectiewerende eigenschappen bekend, maar het is ook essentieel voor de mobilisatie van ijzer en de synthese van myeline, een membraan dat bestaat uit lipiden die een omhulsel rond zenuwvezels vormen.

Wat zijn goede bronnen van koper?

De voedingsmiddelen die het meeste koper bevatten zijn lever, schaaldieren, noten, chocolade, peulvruchten en fruit. Geschat wordt dat een evenwichtige voeding ongeveer 1 tot 3 mg koper per dag levert.

Chroom

In het lichaam is chroom biologisch actief in de vorm van driewaardig chroom in een complex dat "glucosetolerantiefactor" (GTF) wordt genoemd. Het speelt een rol bij de activiteit van insuline, een hormoon dat de opname van glucose uit het bloed door vetcellen, levercellen en skeletspiercellen bevordert.

Wat zijn goede bronnen van chroom?

Biergist, kruiden zoals tijm of zwarte peper, eierdooiers en lever zijn de voedingsmiddelen die over het algemeen het meeste chroom bevatten, vóór noten, tarwekiemen en volkoren granen.

Wij raden het volgende supplement aan: Crominex® 3+ vanwege de driewaardige vorm en de aanwezigheid van natuurlijke ingrediënten die de biologische beschikbaarheid en bescherming van chroom verhogen.

Mangaan

Mangaan is essentieel voor de activiteit van talloze enzymen en in het bijzonder van de enzymen die bijdragen aan het metabolisme van neurotransmitters in de hersenen. Het vergemakkelijkt de opslag van acetylcholine, een neurotransmitter die betrokken is bij het geheugen en leerprocessen. Geschat wordt dat een inname van 1,8 tot 2,3 mg per dag voor volwassenen voldoende is. In overmaat kan het echter ernstige schade toebrengen aan de lever en het zenuwstelsel.

Wat zijn goede bronnen van mangaan?

Weekdieren (vooral mosselen, met 6,8 mg per 100 g), walnoten, pompoenpitten, peulvruchten en graanproducten (tarwezemelen, havervlokken, volkorenpasta, volkorenbrood, enz.) bevatten minstens 1 mg per portie.

Molybdeen

Molybdeen speelt veel rollen en draagt in het bijzonder bij aan de mobilisatie van ijzer, de afbraak van sulfieten (giftig voor het lichaam) en de ondersteuning van de synthese van eiwitten en purines waaruit DNA bestaat. Het menselijk lichaam bevat slechts 10 mg molybdeen, dat voornamelijk geconcentreerd is in de lever, de nieren, het vetweefsel en de botten. De aanbevolen dagelijkse inname voor een gezonde volwassene is 30 tot 50 μg molybdeen, wat over het algemeen vrij gemakkelijk te bereiken is. Alleen mensen met absorptiestoornissen zoals de ziekte van Crohn kunnen tekorten hebben.

Wat zijn goede bronnen van molybdeen?

Vrijwel alle voedingsmiddelen bevatten een kleine hoeveelheid molybdeen, maar orgaanvlees, peulvruchten en volkoren granen zijn de beste bronnen.