Anti-aging: met welke voedingsstoffen activeren we telomerase?

Waar gaat het over bij telomeren en telomerase?

Voor wie het even vergeten is: telomeren zijn een soort kleine kapjes die op de uiteinden van de chromosomen zitten. Hun taak is het DNA van de cel te beschermen.

Bij elke vermeerdering, dat wil zeggen elke keer wanneer er een replica van een cel wordt aangemaakt, raken de telomeren beschadigd en worden ze een beetje korter. Deze geleidelijke aftakeling leidt ertoe dat het DNA zwakker wordt. De cellen worden hierdoor eveneens aangetast en raken beschadigd en dat is nadelig voor het lichaam.

We weten inmiddels dat de verkorting van de telomeren een cruciaal element is in het verouderingsproces (1). Korte telomeren worden namelijk geassocieerd met een hogere kans op leeftijdsgerelateerde aandoeningen.

En wat is telomerase? Dat is een enzym dat van nature aanwezig is in het lichaam en dat de taak heeft verkorting van de telomeren tegen te gaan. Het enzym zorgt niet alleen voor de groei maar ook voor het herstel van deze beschermende hoesjes. Het is dan ook niet voor niets dat men telomerase vaak het onsterfelijkheidsenzym noemt (2).

Er is nog uitvoeriger onderzoek nodig om de exacte effecten te bepalen van telomerase. Zo lijkt het niet mogelijk om zelf rechtstreeks grote hoeveelheden telomerase in te nemen, want dit zou ervoor zorgen dat reeds aangetaste cellen langer blijven leven.

De ontdekking van dit enzym door Elizabeth Blackburn en Carol Greider in 1985 werd in 2009 bekroond met de Nobelprijs.

Hoe kunt u uw telomeren behouden en zo veroudering vertragen?

Stress bevordert de verkorting van de telomeren. Zorg ervoor dat u op tijd ontspant, bijvoorbeeld met behulp van ademhalingsoefeningen of meditatie. Probeer uw perceptie van bepaalde gebeurtenissen te veranderen en vermijd bronnen van angst en spanning.

Ook de blootstelling aan vervuiling dient u zoveel mogelijk te vermijden. Vervuiling heeft namelijk een negatieve impact op de telomeren.

Een regelmatige fysieke activiteit daarentegen draagt juist bij aan het behoud van de telomeren.

En tot slot: zorg voor een evenwichtig en gevarieerd voedingspatroon (vermijd alcohol), want dit speelt een grote rol voor de activering van telomerase en het behoud van telomeren. Het helpt u gezond te blijven, ook als u ouder wordt. Laten we nu eens kijken welke voeding ons hierbij het beste kan helpen.

Voeding die de aanmaak van telomerase stimuleert

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een voedingspatroon dat rijk is aan volkoren granen, groente, fruit, algen, voedsel uit de zee, zuivelproducten en koffie geassocieerd wordt met een positieve impact op de lengte van de telomeren in de witte bloedcellen (3-4). Kijken we naar het Mediterrane- of 'Kretenzerdieet', dan zien we dat dit overeenkomt met het hierboven genoemde voedingspatroon.

Vergelijken we dat met een hoge inname van rood vlees, vleeswaren en gezoete dranken, oftewel voeding die rijk is aan oxidatiemoleculen, dan zien we dat dit geassocieerd wordt met kortere telomeren (5).

In zijn algemeenheid kunnen we stellen dat de huidige onderzoeken suggereren dat voeding met ontstekingsremmende stoffen en antioxidanten de telomerase kunnen ondersteunen en de snelle aftakeling van telomeren tegen kunnen gaan (6). Denk in dat kader aan de volgende stoffen:

• curcumine, het actieve ingrediënt van kurkuma;
• resveratrol, een antioxidant afkomstig uit druiven;
• de vele polyfenolen uit groene thee;
• vitamine A, een antioxidant die betrokken is bij de celspecialisatie. We vinden deze vitamine trouwens ook in wortelen;
• vitamine C, eveneens een antioxidant die we vinden in kiwi's, paprika's en natuurlijk in citrusvruchten;
• omega-3 uit zalm, sardientjes en sojaolie, waarmee men het lichaam helpt de opeenstapeling van onstekingsstoffen te voorkomen;
• en ten slotte noemen we nog graag vitamine D, een stof die zowel een vitamine als een hormoon is en die direct betrokken is bij de celdeling; we vinden het in haring, zwaardvis, makreel...

Sommige Antiverouderingsgeneeskunde brengen de verschillende stoffen samen die men onderzocht heeft op hun potentieel ten aanzien van het behoud van de telomeren en de activering van telomerase. Denk bijvoorbeeld aan cycloastragenol en astragaloside IV, twee stoffen die afkomstig zijn uit astragalus (een vaste plant met een medicinaal gebruik) en die zeer veelbelovend zijn (7).