Wat zijn de 7 beste essentiële oliën?

Even het geheugen opfrissen: wat is een essentiële olie?

Een essentiële olie is een plantaardig extract dat geheel of gedeeltelijk afkomstig is van een aromatische plant. Het kan gemaakt worden van bloemen, vruchten, bladeren, zaden, wortels of schors.

Men onderscheidt twee methodes bij het extraheren van een essentiële olie:

• distillatie met behulp van waterdamp: de waterdamp bindt zich hierbij aan de aromatische werkstoffen van de plant en neemt deze mee in een afkoelingscircuit, waar ze tenslotte eindigen in een vloeistof (condensatie). De essencier bevat een waterfase (hydrolaat) en een oliefase (essentiële olie);
• koude persing: deze methode is voorbehouden aan schorsen en citrusvruchten. De plantendelen worden hierbij mechanisch vermalen waarbij de aromatische stoffen vrijkomen.

Essentiële oliën kennen vele toepassingsmogelijkheden (op de huid, als geur, oraal, rectaal of vaginaal). Ze kunnen alleen, maar ook samen in synergie gebruikt worden. Als ze op de juiste manier gebruikt worden, kunnen ze het lichaam zowel fysiek als mentaal ondersteunen (1-2).

Omdat door de extractiemethode de allerfijnste stoffen verzameld worden in de essentiële olie, blijft dit een natuurlijke manier die we met de nodige voorzichtigheid moeten toepassen, met name als het gaat om gebruik bij kwetsbare mensen (kinderen, zwangere en zogende vrouwen, mensen met epilepsie...) (3). Raadpleeg bij de geringste twijfel uw arts of apotheker. Laten we nu eens kijken naar de 7 beste essentiële oliën die niet mogen ontbreken in uw eerste hulpsetje.

Ravintsara, daar komt u de winter mee door

De essentiële olie van ravintsara - letterlijk 'het blad dat overal goed voor is' - wordt met behulp van destillatie gemaakt van de bladeren van de kamferboom van Madagaskar (Cinnamomum camphora).

Deze aan de laurier verwante boom heeft zich ontwikkeld onder invloed van het Afrikaanse klimaat. De 'chemische identiteitskaart' (ook wel 'chemotype' genoemd) is bijzonder en ziet er anders uit dan die van andere kamfersoorten. Deze plant is rijk aan 1,8- cineool (ongeveer 65% van de totale samenstelling) maar bevat geen kamfer, een molecuul dat bekend staat om zijn neurotoxische effecten.

Het is een zachte olie die bijzonder geschikt is voor de ademhalingszones vanwege de verlichtende eigenschappen. Het werkt eveneens op een systemische manier, met name doordat het onze afweermechanismen ondersteunt (4). In de winter is dit uw perfecte bondgenoot!

De veelzijdige familie van oregano

De bladeren doen wonderlijk genoeg denken aan de tomaat, maar de bloemknoppen van de verschillende oreganosoorten zorgen voor een heel eigen en zeer krachtige essentiële olie. We onderscheiden drie soorten olie, afhankelijk van de soort die men heeft gedistilleerd: compacte oregano (Origanum compactum L.), Spaanse oregano (Thymus capitatus L.) en Griekse oregano (Origanum vulgare L. var. hirtcum).

Er zijn een paar kleine onderlinge verschillen, maar al deze soorten beschikken over een grote hoeveelheid carvacol, een fenolsoort die zeer actief is op het gebied van infecties, parasieten en schimmels (5). Ze zijn versterkend en zorgen direct voor een flinke oppepper bij intense vermoeidheid. Ze dragen eveneens bij aan de ondersteuning van de maag-darmwerking (6).

Deze superkrachtige werking heeft echter ook een nadeel: het kan branden op de huid en giftig zijn voor de lever op de langere termijn. Essentiële olie van oregano mag dan ook uitsluitend kortdurend en alleen door volwassenen worden gebruikt, en dat altijd verdund met een plantaardige olie. Er is overigens een vorm die geschikt is voor orale inname voor een nog efficiëntere werking (Oil of Oregano genormaliseerd op 40% carvacol).

Pepermunt, een verkwikkende essentiële olie

Het is pijnstillend en verdovend: pepermuntolie (Mentha x piperita) werkt als een koud bad: door het hoge gehalte aan menthol en menthanone helpt het pijn te verlichten (7). In pure vorm gebruikt men het echter op slechts een klein oppervlak. Wilt u het op een groter oppervlak gebruiken, meng het dan met een vette substantie en smeer hier het gebied mee in.

Ook bij hoofdpijn wordt het gebruikt: men brengt het aan op de slapen of inhaleert het (8).

Sommige orale voedingssupplementen combineren het met andere essentiële oliën om de dynamische werking te versterken. Door pepermunt te combineren met gewone kaneel (dat rijk is aan aromatische aldehydes) en geraspte citroenschil (dat rijk is aan monoterpenen), wordt een uitstekende synergie verkregen (zoals in de samenstelling van Organic Defense Mix, dat eveneens Griekse oregano bevat) (9-10).

Bestrijd infecties met tea tree

Toen zeevaarder James Cook over de wateren van Australië navigeerde, zag hij de theeboom oftewel de tea tree (Melaleuca alternifolia). Hij werd in eerste instantie vooral verleid door het frisse aroma van de bladeren in een kruidenthee maar hij ontdekt al snel dat de plaatselijke bevolking het gebruikte als een soort brijomslag om wondinfecties te voorkomen. We moeten echter nog wachten tot het werk van chemicus Arthur de Raman in 1922 voordat er een wetenschappelijke basis voor de werking van de plant komt.

In de aromatherapie heeft essentiële olie van tea tree een zeer breed werkingsspectrum doordat het de hechting van ongewenste gasten aan ons epitheelweefsel tegengaat (11). In de cosmeticawereld is het zeer gewild bij mensen met een probleemhuid, aangezien tea tree beschikt over zuiverende eigenschappen (12).

Eucalyptus, een verfrissende wolk gedistilleerde lucht

Ook de eucalyptus komt oorspronkelijk uit het land van de kangoeroe. Er bestaan verschillende variëteiten, die leiden tot de productie van 3 verschillende essentiële oliën:

• de smalbladige pepermunt (Eucalyptus radiata): zeer gewaardeerd vanwege de congestiebestrijdende effecten dankzij het gehalte aan 1,8-cineool en alfa-terpineool, waardoor het specifiek inwerkt op de bovenste luchtwegen;
• de blauwe gomboom (Eucalyptus globulus): het bevat met name globulol en werkt met name in op de onderste luchtwegen (13);
• citroeneucalyptus (Eucalyptus citriodora): in tegenstelling tot de twee vorige soorten wordt deze eucalyptussoort vooral gebruikt voor spieren en gewrichten en heeft het dankzij het citronellalgehalte ook nog eens een ontspannende werking (14).

Echte lavendel, het pareltje onder de essentiële oliën

Het groeit maar liefst op 1.000 m hoogte, deze echte lavendel (Lavandula angustifolia), ook wel 'vrouwelijke lavendel' genoemd. Van de bloemknopjes maakt men een essentiële olie die een wijdverbreid gebruik kent onder aromatherapeuten, met name vanwege de geureigenschappen. Het is ruim verkrijgbaar en eenvoudig te gebruiken.

Deze Provençaalse struik bevat hoge concentraties linalol en linalyl, twee stoffen die bijdragen aan de ontspanning en aan een goede nachtrust (15-16). Lavendelolie is goed te combineren met andere kalmerende oliën (het oraal in te nemen supplement Organic Relaxing Oil Blend brengt bijvoorbeeld een trio van biologische ontspannende essentiële oliën samen, namelijk oliën van echte lavendel, geraspte mandarijnenschil en carvi).

Helichrysum, voor de blauwe plekken op het lichaam en de ziel

Het extract van de bloemen, die men eeuwigdurend noemt vanwege hun lange levensduur, vormt de basis voor de essentiële olie van Helichrysum italicum (ook wel 'kerrieplant'- genoemd). Het wordt gebruikt voor kleine alledaagse verwondingen (stootbulten, blauwe plekken...) omdat het ervoor zorgt dat de blauwe plekken sneller verdwijnen. Ook kan het oud littekenweefsel verfraaien (17). Diezelfde eigenschappen zien we ook op emotioneel gebied, want het extract zorgt voor kalmering bij hevige emotionele gebeurtenissen.

Hoewel het duidelijk is dat dit een interessant middel is, willen we wel aangeven dat helichrysum een aanzienlijke hoeveelheid italidones bevat, oftewel cetonen die toxisch kunnen zijn op neurologisch gebied indien zich daarvan een te grote hoeveelheid ophoopt in het lichaam. Het is dan ook aan te raden om het kortdurend te gebruiken (of de inname regelmatig te pauzeren bij een langdurig gebruik)