Berberine: alles over deze potentiële bestrijder van diabetes!

Wat is berberine?

Berberine is een natuurlijke werkstof die zijn naam te danken heeft aan de planten waaruit de stof voor het eerst werd gewonnen: de berberidaceae. Een van de bekendste planten uit deze familie is de zuurbes. De wetenschappelijke naam van de plant is Berberis vulgaris. De zuurbes is een struik de kleine besjes aanmaakt. In die besjes zit berberine. Hoewel de stof vandaag de dag nog steeds voornamelijk gewonnen wordt uit de zuurbes, heeft men eveneens berberine ontdekt in andere planten van de berberisfamilie, zoals de Berberis aristata en de Berberis petiolaris. De stof komt ook voor in andere plantensoorten, met name in Ranunculaceae (Coptis chinensis, Coptis teeta…), Papaveraceae (Chelidonium malus, Sanguinaria canadensis…), Menispermaceae (Tinospora cordifolia…), Rutaceae (Phellodendron amurense…), Fumariaceae en Annonceae.

Waarom heeft de wetenschap zoveel belangstelling voor deze plant?

De familie van de berberidaceae, waaruit de berberine wordt gewonnen, is welbekend en veelgebruikt in traditionele Aziatische apothekersboeken. Ook in de Chinese traditionele geneeskunst en in de Ayurveda worden er verschillende soorten berberidaceae gebruikt. Deze medicinale planten worden traditioneel ingezet vanwege hun diarreebestrijdende werking en vanwege hun antimicrobiële en protozoënbestrijdende werking. Dankzij de progressie in de wetenschap heeft men de krachtige infectiebestrijdende werking kunnen toeschrijven aan verschillende werkstoffen in berberine. In de loop der jaren en op basis van verschillende onderzoeken heeft men van deze natuurlijke werkstof vervolgens nog tal van andere gunstige effecten kunnen vaststellen, met name op het gebied van de behandeling van diabetes type 2. Wellicht heeft u in dit verband wel eens gehoord over de link tussen berberine en metformine, een bestrijder van diabetes die oraal wordt ingenomen en die vaak wordt ingezet als eerst middel om diabetes type 2 te bestrijden. We vertellen u er alles over in de volgende paragraaf.

Wat is de link tussen berberine en metformine?

In onderzoek dat men heeft uitgevoerd naar berberine is aangetoond dat de natuurlijke werkstof een werking heeft die vergelijkbaar is met die van metformine. Metformine wordt beschouwd als de basisbehandeling van diabetes type 2. Deze orale diabetesbestrijder heeft in principe dezelfde werking als berberine: het gaat een te hoge bloedsuikerspiegel tegen. Anders gezegd: metformine en berberine werken allebei in op de verlaging van de hoeveelheid suiker in het bloed en proberen zo de te hoge bloedsuikerspiegel te voorkomen die typerend is voor diabetes type 2. Onderzoek heeft aangetoond dat beide werkstoffen inwerken op verschillende complexe mechanismen. In de paragraaf hierna zullen we enkele van deze mechanismen uitleggen. Het lijkt erop dat berberine op basis van de huidige wetenschappelijke gegevens een interessant alternatief zou kunnen zijn voor metformine. Verschillende onderzoeken hebben namelijk de doeltreffendheid vergeleken van beide werkstoffen. Deze onderzoeken bleken gunstig uit te vallen voor berberine, als het gaat om het verminderen van de hoeveelheid glucose in het bloed van patiënten met diabetes type 2.

Welke eigenschappen heeft berberine?

Omdat berberine effecten heeft die vergelijkbaar zijn met metformine, is er de afgelopen jaren veelvuldig wetenschappelijke onderzoek gedaan naar de stof. Hieronder geven we een niet-uitputtend overzicht van de meest recente wetenschappelijke ontdekkingen.

Krachtige antioxidant. Net als vele andere fytonutriënten is ook berberine een krachtige natuurlijke antioxidant. Dit betekent dat de stof in staat is oxidatiestress (of oxidatieve stress) te bestrijden. Dit fenomeen, dat gekenmerkt wordt door de opeenhoping van reactieve zuurstofsoorten in ons lichaam, veroorzaakt omvangrijke schade aan onze lichaamscellen. Dit proces is eveneens betrokken bij de veroudering van onze cellen.

Anti-agingeffect. Dankzij deze werking als antioxidant kan berberine eveneens bijdragen aan de bescherming van het lichaam, waarbij bepaalde aandoeningen voorkomen kunnen worden en veroudering tegen kan worden gegaan. Het is overigens om die reden dat berberine ook een plekje heeft tussen de anti-agingproducten, net als de formule Longevity Nutrients. Deze formule bevat een extract van Phellodendron amurense dat gestandaardiseerd is met berberine in combinatie met een appelextract dat gestandaardiseerd is met polyfenolen, plus een extract van reishi, gestandaardiseerd met polysachariden. Dit anti-agingsupplement is met name zo effectief omdat de aanwezige berberine een chemische structuur heeft waarmee het zich gemakkelijk kan verbinden met andere werkstoffen, hetgeen de werkzaamheid van de andere werkstoffen vergroot.

Bestrijding van infecties. De berberidaceae zijn in Azië zeer gewild, omdat de berberine in deze planten infectiebestrijdende eigenschappen zou hebben. Studies wijzen uit dat berberine de ontwikkeling kan tegengaan van bepaalde infectie-opwekkende stoffen. Zo beschikt het over antibacteriële eigenschappen voor de bestrijding van stafylokokken, streptokokken en salmonella. Het lijkt ook andere parasieten te kunnen bestrijden, zoals amoeben en protozoën.

Ontstekingsremmende activiteit. De stof bestrijdt eveneens ontstekingsreacties die worden veroorzaakt door ontstekingsopwekkende stoffen. Er zijn verschillende studies waarin is aangetoond dat de regelmatige inname van berberine bij kan dragen aan de vermindering van ontstekingsreacties.

Diabetesbestrijdende werking. Zoals we eerder reeds aangaven, heeft berberine net als metformine een bloedsuikerverlagend effect. Onderzoek wijst uit berberine het bloedsuikergehalte op verschillende manieren kan doen dalen. Onderzoekers hebben met name de invloed aangetoond van berberine op een enzym dat betrokken is bij het metabolisme van glucose. Dit enzym heeft AMPK. Doordat berberine dit enzym activeert, verhoogt het de gevoeligheid voor insuline en bevordert het de hoeveelheid glucose die 'opgevangen' en gebruikt wordt in ons lichaam. Er zijn ook studies die hebben aangetoond dat de stof in staat is de neoglucogenese te reguleren. Dit is een mechanisme dat de aanmaak van glucose in de lever aanstuurt. Berberine is dus middels verschillende werkingsmechanismen in staat het glucosegehalte naar beneden te brengen, waardoor berberine het te hoge bloedsuikergehalte tegengaat dat zo kenmerkend is voor diabetes type 2.

Potentiële verlager van lipidengehalte. Dankzij de inwerking van berberine op AMPK, lijkt de stof eveneens in staat het lipidenprofiel te verbeteren doordat het de hoeveelheid triglyceriden en cholesterol in het bloed vermindert.

Wat zijn de weldadige effecten van berberine?

De talloze gunstige eigenschappen van berberine maakt dat het een molecuul is dat veel potentie heeft voor verschillende therapeutische doeleinden. Zonder hier alles te willen noemen, geven we hieronder de belangrijkste traditionele gebruiksdoeleinden en de meest recente toepassingsgebieden.

Infectieziekten. In Azië worden de berberidaceae al jaren gebruikt als preventie en behandeling van bepaalde infectieziekten. Ze worden met name ingezet om ziekteverwekkers te bestrijden die infecties met diarree opwekken.

Diabetes type 2. Sinds een paar jaar heeft berberine de belangstelling weten te wekken van de wetenschap omdat het een diabetesbestrijdende werking heeft die vergelijkbaar is met die van metformine. We spreken hier over een niet te verwaarlozen ondersteuning voor het groeiende aantal mensen met diabetes. Specialisten schatten in 2014 al in dat wereldwijd meer dan 400 miljoen mensen aan diabetes type 2 zouden lijden. Daarbij werden de niet-gediagnosticeerde patiënten (naar schatting een zeer groot aantal) nog niet eens meegerekend.

Metabole stoornissen. Berberine is niet alleen belangrijk voor de aanpak van diabetes type 2, maar kan eveneens een bijdrage leveren aan de behandeling van tal van andere metabole stoornissen. Zo kan het met name bijdragen aan de voorkoming van complicaties als gevolg van overgewicht en obesitas.

Non-alcoholische steatohepatitis. Recentelijk zijn er verschillende studies uitgevoerd die eveneens het belang hebben aangetoond van berberine voor de preventie en Behandeling van non-alcoholische steatohepatitis. Deze aandoening, die beter bekend is onder de Engelse afkorting NASH, is een ontsteking die ontstaat door de abnormale opslag van vetten in de levercellen. Binnen een paar jaar is NASH een groot probleem geworden voor de volksgezondheid, zoals we kunnen lezen in de talrijke artikelen die hierover zijn gepubliceerd. In het Frans heeft de ziekte allerlei bijnamen, zoals de 'Frisdrankziekte', of de 'Junkfood-ziekte'...deze bijnamen verwijzen naar de ontwikkeling van onze levensstijl, de toegenomen consumptie van fastfood en het eten en drinken van producten die bomvol calorieën zitten. Omdat berberine een bloedsuikerverlagend effect heeft en het lipidengehalte in het bloed kan doen dalen, wordt het gezien als een veelbelovende optie voor de preventie van complicaties bij NASH.

Waar vindt u berberine?

Om optimaal gebruikt te kunnen maken van berberine, wordt de stof gewonnen uit verschillende planten. Het is verkrijgbaar als een geel poeder dat de basis vormt voor tal van voedingssupplementen. Een voorbeeld hiervan is het supplement van berberine uit de catalogus van SuperSmart. Het is samengesteld op basis van een extract van de zuurbes (Berberis vulgaris) en het is gestandaardiseerd met 97% berberine. Het is duidelijk dat dit supplement over een ideale dosis aan werkzame stoffen beschikt!

Het is ook mogelijk berberine in combinatie met andere werkstoffen in te nemen. Er is een uitzonderlijk goede formule ontwikkeld met een combinatie van een extract van Berberis vulgaris, gestandaardiseerd met 97% berberine, een extract van Gynostemma pentaphyllum, gestandaardiseerd met 98% gypenosiden en een extract van Buxus sinica gestandaardiseerd met 98% fisetin. Deze drie extracten zijn samengebracht in een supplement dat AMPK Booster heet, de drie extracten samen geven op natuurlijke wijze een boost aan het enzym dat een sleutelrol speelt bij de stofwisseling: AMPK. De activering van dit enzym zorgt ervoor dat de strijd kan worden aangebonden met een groot aantal stofwisselingsgerelateerde problemen: te hoog lipidengehalte, te hoog cholesterolgehalte, te hoog bloedsuikergehalte (dat kenmerkend is voor diabetes type 2)....Onderzoek bij dierenmodellen heeft aangetoond dat de activering van AMPK de levensverwachting kan verlengen.

Wat is de juiste dosis en hoe kiest men de juiste dosering?

Op dit moment is er nog geen aanbevolen dosering voor berberine. Op basis van de huidige wetenschappelijke gegevens lijkt het erop dat de dosering afhankelijk is van de situatie en kan variëren tussen 500 en 1500 mg per dag. Sommige studies suggereren dat in sommige gevallen zelfs voor een dosering van 2000 mg per dag kan worden gekozen, maar dan alleen in uitzonderlijke gevallen voor een korte periode en altijd onder toezicht van een medicus. Wanneer u twijfelt, roep dan het advies in van een gezondheidsprofessional die u kan helpen bij het bepalen van het juiste supplement dat afgestemd is op uw behoeften.

Zijn er contra-indicaties?

Op dit momentzijn er geen duidelijke bijwerkingen bekend bij het gebruik van een supplement van berberine. Toch bestaan er enkele contra-indicaties voor deze stof. Met name voor mensen die reeds een bepaalde behandeling volgen, is het raadzaam medisch advies in te winnen. Berberine kan namelijk van invloed zijn op de werking van bepaalde medicijnen. Uit voorzorg wordt de inname van berberine eveneens afgeraden voor kinderen en voor zwangere en zogende vrouwen.