0
nl
US
WSM
262305468

Mijn winkelmandje

Uw winkelmandje is leeg.
Menu

N-acetylcysteïne: wat kan het voor ons betekenen? Wat is de link met glutathion?

In de afgelopen tijd is de populariteit van supplementen met N-acetylcysteïne (NAC) naar ongekende hoogten gestegen. Hoe is dit succes te verklaren? En wat is de relatie tussen NAC en glutathion?

Molecuul van N-acetylcysteïne

Wat is N-acetylcysteïne?

De stof N-acetylcysteïne (oftewel N-acetyl-cysteïne of NAC) is een aminozuur en een derivaat van L-cysteïne, een van de 11 niet-essentiële aminozuren die als grondstof dienen voor onze eiwitten (1). De stof komt in zijn natuurlijke vorm niet voor in ons lichaam en ook niet in onze voeding.

Bij het grote publiek is de stof al decennialang bekend in de vorm van voedingssupplementen. Dit in 1899 ontdekte molecuul is vanaf de jaren 90 onderwerp van uitgebreid onderzoek geweest, met name op het gebied van longgeneeskunde, immunologie en neurologie (2). Overigens heeft de WHO (Wereld Gezondheidsorganisatie) de stof opgenomen op de lijst van essentiële medicijnen.

Hoe werkt NAC in ons lichaam?

De kracht van N-acetylcysteïne is eigenlijk de veelzijdigheid van de stof: NAC heeft het verbazingwekkende vermogen om op allerlei verschillende niveaus van ons lichaam in te werken, waarbij het met name een beschermende werking heeft.

Speciale link met de ademhalingsfunctie

Onderzoekers hebben aangetoond dat de stof een specifieke voorkeur heeft voor de longen en bronchiën (3). Wanneer het wordt gecombineerd met de juiste medicinale behandeling, dan is NAC veelbelovend als het gaat om het verminderen van de intensiteit en het ongemak bij bepaalde klachten (4).

De uitzonderlijke toegang tot het zenuwstelsel

N-acetylcysteïne beschikt over nog een andere bijzondere eigenschap die wetenschappers fascineert: het is namelijk in staat door de bloed-hersenbarrière te dringen (5). Dit fysieke en metabolische filter heeft tot doel de het centrale zenuwstelsel te isoleren van de bloedstroom (en zo eventuele toxische moleculen in de bloedbaan buiten het filter te houdend).

NAC wordt echter rechtstreeks tot de hersenen toegelaten. Voor een synthetische stof is dat een uiterst zeldzaam fenomeen. Deze specifieke eigenschap biedt veel hoop voor problemen die gerelateerd zijn aan het weefsel van het zenuwstelsel (6-8).

De poortwachter van onze cellen

Er zijn onderzoeken beschikbaar die trachten de interacties te verklaren tussen NAC en ons immuunsysteem, en dan met name met betrekking tot bepaalde interleukines (IL-6, IL-8...). Ook kijkt men naar de interactie van de stof met de expressie van de 'nuclear factor kappa B', dat betrokken is bij ontstekingsprocessen en de celproliferatie (9-10).

De lieveling van alle vrouwen

N-acetylcysteïne zou eveneens een goede ondersteuning vormen voor vrouwen in de menopauze, een periode die gekenmerkt wordt door de onvermijdelijke daling van de oestrogenenaanmaak (11). Laten we niet vergeten dat deze periode de vrouw vaak gevoeliger maken voor (onder andere) problemen aan de urinewegen en de vagina.

De toepassing van NAC bij mannelijke- of vrouwelijke vruchtbaarheidsproblemen is overigens een gebied waarnaar nog veel onderzoek gedaan wordt (12-14).

N-acetylcysteïne en glutathion: wat hebben ze met elkaar te maken?

Er is nog een reden waarom NAC een veelbesproken stof is: het is namelijk de meest directe voorloper van glutathion. Deze tripeptide ontstaat namelijk door de condensatie van 3 aminozuren: cysteïne, glycine en glutaminezuur (15). Omdat N-acetylcysteïne de aanmaak van cysteïne mogelijk maakt, is het direct van invloed op de hoeveelheid glutathion in ons lichaam (16).

Glutathion komt in bijna al onze cellen voor. De stof kan worden gezien als een krachtig beschermend schild. De stof staat met name garant voor het behoud van het potentiaal voor de redoxreactie (oftewel het zogenaamde 'redoxpotentiaal) in het cytoplasma (17).

De stof wordt hoofdzakelijk opgeslagen in de lever en heeft belangrijke ontgiftingsfuncties (18). Verschillende onderzoeken hebben zich gebogen over de rol van glutathion bij de verwerking en eliminatie van potentieel schadelijke stoffen - zoals medicijnen of sigarettenrook (19-20). Het is misschien ook goed om hier te melden dat NAC heel lang in de conventionele geneeskunst is gebruikt bij paracetamolvergiftiging (acetaminofen) (21).

Let op: het komt regelmatig voor dat het glutathiongehalte daalt door het ouder worden of door tal van neurologische stoornissen, ademhalingsproblemen of stofwisselingsproblemen (22-23).

Welke supplementen van NAC (en glutathion) kiest u?

Omdat NAC een synthetische stof is, kunt u de inname helaas niet op een natuurlijke wijze een boost geven, bijvoorbeeld door uw voeding of leefstijl aan te passen. U zou dus aangewezen zijn op supplementinname van N-acetylcysteïne om van de gunstige effecten te kunnen profiteren (bijvoorbeeld met het supplement N-Acetyl Cysteine- dat de inname van 3 capsules per dag mogelijk maakt voor een meer flexibele dosering en een optimale verdeling over de dag) (24).

Nog een andere mogelijkheid: ga voor de rechtstreekse inname van glutathion. Er is wel een probleem: onze darm bevat gamma-glutamyltranspeptidases. Dit zijn enzymen die glutathion razendsnel na de inname afbreken. Hierdoor wordt de absorptie sterk verminderd (25).

Om dit fenomeen tegen te gaan kunt u voor een van onderstaande vormen kiezen:

  • de vorm voor onder de tong (dus een supplement in de vorm van een zuigtablet, zoals Perlingual Glutathione) (26);
  • de glutathion in gereduceerde vorm in een adequate dosering (zoals Reduced Glutathione, dat 500 mg glutathion per capsule bevat) (27);
  • gereduceerd glutathion in de geacetyleerde vorm (zoals het krachtige S-Acetyl Glutathione) dat een ongekend hoge biologische beschikbaarheid heeft (28).

Om de effecten van oxidatieve stress voor onze cellen te beperken, wordt glutathion in sommige formules gecombineerd met bekende antioxidanten, zoals kurkuma en druivenpitten (het hoog aangeschreven supplement AntiOxidant Synergy werkt op deze wijze en bevat verschillende vermaarde stoffen, zoals groene thee, resveratrol en dennenschors) (29-30).

Referenties

  1. Šalamon Š, Kramar B, Marolt TP, Poljšak B, Milisav I. Medical and Dietary Uses of N-Acetylcysteine. Antioxidants (Basel). 2019 Apr 28;8(5):111. doi: 10.3390/antiox8050111. PMID: 31035402; PMCID: PMC6562654.
  2. Ershad M, Naji A, Vearrier D. N Acetylcysteine. [Updated 2022 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537183/
  3. Dekhuijzen PN, van Beurden WJ. The role for N-acetylcysteine in the management of COPD. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2006;1(2):99-106. doi: 10.2147/copd.2006.1.2.99. PMID: 18046886; PMCID: PMC2706612.
  4. Sadowska AM, Verbraecken J, Darquennes K, De Backer WA. Role of N-acetylcysteine in the management of COPD. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2006;1(4):425-34. doi: 10.2147/copd.2006.1.4.425. PMID: 18044098; PMCID: PMC2707813.
  5. Tardiolo G, Bramanti P, Mazzon E. Overview on the Effects of N-Acetylcysteine in Neurodegenerative Diseases. 2018 Dec 13;23(12):3305. doi: 10.3390/molecules23123305. PMID: 30551603; PMCID: PMC6320789.
  6. Bernhardt LK, Bairy KL, Madhyastha S. Neuroprotective Role of N-acetylcysteine against Learning Deficits and Altered Brain Neurotransmitters in Rat Pups Subjected to Prenatal Stress. Brain Sci. 2018 Jun 28;8(7):120. doi: 10.3390/brainsci8070120. PMID: 29958412; PMCID: PMC6071106.
  7. Monti DA, Zabrecky G, Kremens D, Liang TW, Wintering NA, Bazzan AJ, Zhong L, Bowens BK, Chervoneva I, Intenzo C, Newberg AB. N-Acetyl Cysteine Is Associated With Dopaminergic Improvement in Parkinson's Disease. Clin Pharmacol Ther. 2019 Oct;106(4):884-890. doi: 10.1002/cpt.1548. Epub 2019 Jul 17. PMID: 31206613.
  8. Bavarsad Shahripour R, Harrigan MR, Alexandrov AV. N-acetylcysteine (NAC) in neurological disorders: mechanisms of action and therapeutic opportunities. Brain Behav. 2014 Mar;4(2):108-22. doi: 10.1002/brb3.208. Epub 2014 Jan 13. PMID: 24683506; PMCID: PMC3967529.
  9. Paterson RL, Galley HF, Webster NR. The effect of N-acetylcysteine on nuclear factor-kappa B activation, interleukin-6, interleukin-8, and intercellular adhesion molecule-1 expression in patients with sepsis. Crit Care Med. 2003 Nov;31(11):2574-8. doi: 10.1097/01.CCM.0000089945.69588.18. PMID: 14605526.
  10. Kwon Y. Possible Beneficial Effects of N-Acetylcysteine for Treatment of Triple-Negative Breast Cancer. Antioxidants (Basel). 2021 Jan 24;10(2):169. doi: 10.3390/antiox10020169. PMID: 33498875; PMCID: PMC7911701.
  11. Arranz L, Fernández C, Rodríguez A, Ribera JM, De la Fuente M. The glutathione precursor N-acetylcysteine improves immune function in postmenopausal women. Free Radic Biol Med. 2008 Nov 1;45(9):1252-62. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2008.07.014. Epub 2008 Jul 27. PMID: 18694818.
  12. Devi N, Boya C, Chhabra M, Bansal D. N-acetyl-cysteine as adjuvant therapy in female infertility: a systematic review and meta-analysis. J Basic Clin Physiol Pharmacol. 2020 Nov 19;32(5):899-910. doi: 10.1515/jbcpp-2020-0107. PMID: 34592079.
  13. Jannatifar R, Parivar K, Roodbari NH, Nasr-Esfahani MH. Effects of N-acetyl-cysteine supplementation on sperm quality, chromatin integrity and level of oxidative stress in infertile men. Reprod Biol Endocrinol. 2019 Feb 16;17(1):24. doi: 10.1186/s12958-019-0468-9. PMID: 30771790; PMCID: PMC6377938.
  14. Thakker D, Raval A, Patel I, Walia R. N-acetylcysteine for polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Obstet Gynecol Int. 2015;2015:817849. doi: 10.1155/2015/817849. Epub 2015 Jan 8. PMID: 25653680; PMCID: PMC4306416.
  15. Forman HJ, Zhang H, Rinna A. Glutathione: overview of its protective roles, measurement, and biosynthesis. Mol Aspects Med. 2009 Feb-Apr;30(1-2):1-12. doi: 10.1016/j.mam.2008.08.006. Epub 2008 Aug 30. PMID: 18796312; PMCID: PMC2696075.
  16. Mokhtari V, Afsharian P, Shahhoseini M, Kalantar SM, Moini A. A Review on Various Uses of N-Acetyl Cysteine. Cell J. 2017 Apr-Jun;19(1):11-17. doi: 10.22074/cellj.2016.4872. Epub 2016 Dec 21. PMID: 28367412; PMCID: PMC5241507.
  17. Kerksick C, Willoughby D. The antioxidant role of glutathione and N-acetyl-cysteine supplements and exercise-induced oxidative stress. J Int Soc Sports Nutr. 2005 Dec 9;2(2):38-44. doi: 10.1186/1550-2783-2-2-38. PMID: 18500954; PMCID: PMC2129149.
  18. Ketterer B, Coles B, Meyer DJ. The role of glutathione in detoxication. Environ Health Perspect. 1983 Mar;49:59-69. doi: 10.1289/ehp.834959. PMID: 6339228; PMCID: PMC1569131.
  19. Shen H, Kauvar L, Tew KD. Importance of glutathione and associated enzymes in drug response. Oncol Res. 1997;9(6-7):295-302. PMID: 9406235.
  20. Shen H, Kauvar L, Tew KD. Importance of glutathione and associated enzymes in drug response. Oncol Res. 1997;9(6-7):295-302. PMID: 9406235.
  21. Ben-Shachar R, Chen Y, Luo S, Hartman C, Reed M, Nijhout HF. The biochemistry of acetaminophen hepatotoxicity and rescue: a mathematical model. Theor Biol Med Model. 2012 Dec 19;9:55. doi: 10.1186/1742-4682-9-55. PMID: 23249634; PMCID: PMC3576299.
  22. Zhu Y, Carvey PM, Ling Z. Age-related changes in glutathione and glutathione-related enzymes in rat brain. Brain Res. 2006 May 23;1090(1):35-44. doi: 10.1016/j.brainres.2006.03.063. Epub 2006 May 2. PMID: 16647047; PMCID: PMC1868496.
  23. Townsend DM, Tew KD, Tapiero H. The importance of glutathione in human disease. Biomed Pharmacother. 2003 May-Jun;57(3-4):145-55. doi: 10.1016/s0753-3322(03)00043-x. PMID: 12818476; PMCID: PMC6522248.
  24. Tenório MCDS, Graciliano NG, Moura FA, Oliveira ACM, Goulart MOF. N-Acetylcysteine (NAC): Impacts on Human Health. Antioxidants (Basel). 2021 Jun 16;10(6):967. doi: 10.3390/antiox10060967. PMID: 34208683; PMCID: PMC8234027.
  25. Hanigan MH. gamma-Glutamyl transpeptidase, a glutathionase: its expression and function in carcinogenesis. Chem Biol Interact. 1998 Apr 24;111-112:333-42. doi: 10.1016/s0009-2797(97)00170-1. PMID: 9679564.
  26. Schmitt B, Vicenzi M, Garrel C, Denis FM. Effects of N-acetylcysteine, oral glutathione (GSH) and a novel sublingual form of GSH on oxidative stress markers: A comparative crossover study. Redox Biol. 2015 Dec;6:198-205. doi: 10.1016/j.redox.2015.07.012. Epub 2015 Jul 29. PMID: 26262996; PMCID: PMC4536296.
  27. Chatterjee A. Reduced glutathione: a radioprotector or a modulator of DNA-repair activity? 2013 Feb 7;5(2):525-42. doi: 10.3390/nu5020525. PMID: 23434907; PMCID: PMC3635210.
  28. Locigno R, Pincemail J, Henno A, Treusch G, Castronovo V. S-acetyl-glutathione selectively induces apoptosis in human lymphoma cells through a GSH-independent mechanism. Int J Oncol. 2002 Jan;20(1):69-75. PMID: 11743644.
  29. Biswas SK, McClure D, Jimenez LA, Megson IL, Rahman I. Curcumin induces glutathione biosynthesis and inhibits NF-kappaB activation and interleukin-8 release in alveolar epithelial cells: mechanism of free radical scavenging activity. Antioxid Redox Signal. 2005 Jan-Feb;7(1-2):32-41. doi: 10.1089/ars.2005.7.32. PMID: 15650394.
  30. Gupta M, Dey S, Marbaniang D, Pal P, Ray S, Mazumder B. Grape seed extract: having a potential health benefits. J Food Sci Technol. 2020 Apr;57(4):1205-1215. doi: 10.1007/s13197-019-04113-w. Epub 2019 Sep 30. PMID: 32180617; PMCID: PMC7054588.

Opmerkingen

U dient ingelogd te zijn op uw account om een opmerking te kunnen plaatsen

Dit artikel is nog niet beoordeeld. Laat als eerste uw beoordeling achter

Veilig betalen
32 jarenlange ervaring
Niet tevreden
geld terug
Snelle levering