Chronische ontstekingen: de 10 belangrijkste punten op een rijtje

Het is heel eenvoudig: het lichaam kan niet zonder ontstekingen: het is een van de belangrijkste afweermechanismen van ons lijf. In sommige gevallen worden er echter te veel ontstekingen opgewekt, wat schadelijk is voor het lichaam. Wanneer dat gebeurt, spreken we van een chronische ontsteking: het lichaam kan deze reactie zelf niet meer reguleren, met alle ernstige gevolgen van dien. We hebben de 10 belangrijkste punten rondom chronische ontstekingen voor u op een rijtje gezet.

Een ontsteking is een volstrekt natuurlijk en gunstig proces

Het lichaam gebruikt het mechanisme van ontstekingen om zich te weren tegen aanvallen. Dat kan van alles zijn: een mechanische aanval (een blessure, een wond), of een aanval door microben (infectie). Soms gaat het zelfs om een auto-immuunreactie: het lichaam ontketent een afweerreactie tegen zichzelf.

Hoe werkt een normaal ontstekingsmechanisme? Bij een aanval worden er chemische signalen verstuurd, waarna de bloedvaten zich verwijden en de immuuncellen arriveren. Deze immuuncellen pakken de bron van de aanval aan. Deze reactie brengt klachten mee die we allemaal goed kennen: roodheid, warmte, zwelling, pijn, soms een kloppend gevoel (alsof je je hart voelt kloppen op de plek van de ontsteking). Deze ontsteking is dus een reactie van het immuunsysteem. Meestal is deze reactie afdoende.

Een te hoge ontstekingsgraad heeft verschillende oorzaken

Is bijvoorbeeld de aanval nog steeds aanwezig, dan blijft ook de ontsteking voortduren. Het kan gaan om elementen die van buiten komen, zoals de overmatige consumptie van alcohol. Dit heeft een langdurige ontsteking van de lever tot gevolg (cirrose). Luchtvervuiling en tabak zorgen ook voor een langdurige ontsteking, maar dan in de longen. Hetzelfde geldt voor bepaalde bacteriën, zoals de bacterie van Koch die tuberculose veroorzaakt, een chronische ontstekingsziekte.

Soms kan eengenetische aanleg ook dit soort ziektebeelden laten zien. Denk bijvoorbeeld aan de ziekte van Bechterew. Ook kan er sprake zijn van auto-immuunziekten, zoals lupus of psoriasis. Deze aandoeningen worden gekenmerkt door chronische ontstekingen. Maar denk ook aan obesitas en het metabool syndroom - oftewel de combinatie van een aantal risicofactoren voor hart- en vaatziekten (met name hoge bloeddruk, te hoog cholesterol en een hoge bloedsuikerspiegel). Het zijn allemaal factoren die de ontwikkeling van chronische ontstekingen in het lichaam bevorderen (1). Stress en een zittend leven zouden eveneens bijdragen leveren aan chronische ontstekingen.

Er is een link tussen chronische ontstekingen en de geestelijke gezondheid

Onderzoekers hebben aangetoond dat bepaalde ontstekingsfactoren het centrale zenuwstelsel kunnen bereiken. Wanneer deze ontsteking voortduurt, kan dat gevolgen hebben voor de neuronen en voor hun functioneren. Een verergering van deze ontsteking zou van invloed zijn bij bepaalde aandoeningen van de geest, zoals: depressies, bipolaire stoornissen, autisme en schizofrenie. Deze ontdekkingen leiden ertoe dat meer mensen baat zouden kunnen hebben bij een behandeling van chronische ontstekingen, zoals mensen met psychiatrische aandoeningen (2). Zo wordt er in toenemende mate geschreven over ontstekingen als bron bij depressies. Sommige ontstekingsmoleculen, zoals cytokines, produceren zelf moleculen die toxisch zijn voor het zenuwstelsel. Ze dammen bovendien de aanmaak van hormonen zoals serotonine in.Dit hormoon reguleert het humeur en een tekort aan serotonine is een van de oorzaken van een depressie. Een chronische ontsteking zou de kans op een depressie dus kunnen vergroten (3).

Welke aandoeningen worden gekenmerkt door een chronische ontsteking?

Chronische ontstekingsaandoeningen zijn langdurige ziektes. Denk aan ontstekingsziekten van de darm (colitis ulcerosa, ziekte van Crohn), psoriasis, multiple sclerose, sarcoïdose, artrose en aanverwante aandoeningen (reumatoïde artritis bijvoorbeeld)...

chronische ontstekingen spelen ook een rol bij tal van andere aandoeningen: obesitas, diabetes, acne, fibromyalgie...

Symptomen blijven vaak onopgemerkt

In tegenstelling tot de acute vorm, kan de chronische ontstekingsvorm lange tijd onopgemerkt blijven, oftewel de aandoening blijft asymptomatisch. Men kan dus aan een chronische ontstekingsziekte lijden zonder het te weten! Dat is zeker het geval bij diabetes, aortitis en bepaalde vormen van artrose...

Sommige klachten zijn niet echt uitgesproken, zoals een hevige vermoeidheid of verteringsproblemen. Het komt dus voor dat acute klachten van een ontsteking, zoals pijn, zich pas veel later uiten. Het is in dat geval vaak nodig een zwaardere behandeling in te zetten. Vaak zijn deze klachten echter te onuitgesproken. In dat geval is het vaak noodzakelijk om via een bloedafname een ontstekingsziekte op het spoor te komen.

Bij ontstekingen speelt voeding een hoofdrol

U heeft het ons vaker horen zeggen: voeding is de beste remedie! Maar het omgekeerde geldt ook: een onevenwichtig voedingspatroon brengt het lichaam uit balans. Het eten van enkelvoudige koolhydraten (fruitsuiker, alle toegevoegde suikers) en 'slechte' vetten veroorzaakt een ontstekingsreactie. Vaak worden er ook te weinig vezels ingenomen. Eet dus zo min mogelijk kant-en-klaar-maaltijden en vermijd vleeswaren. Beperk ook de inname van zuivel. Wat suiker betreft: eet liever geen taartjes en koekjes, vermijd suikerhoudende dranken en geraffineerde meelproducten...

Tegenwoordig is overigens bekend dat er verbanden bestaan tussen ontstekingen en het evenwicht in de darm. De darmflora bestaat uit een groot aantal micro-organismen die ons gezond houden. Sterker nog: ze zijn noodzakelijk voor een goede balans in ons lichaam. Wanneer deze microflora minder omvangrijk wordt, zien we een algehele onbalans in het lichaam ontstaan, en dat geldt zeker voor het ontstekingsniveau. Tot slot melden we nog dat ontstekingsziekten in de darm in 20% van de gevallen kunnen uitmonden in het ontstaan van darmkanker (4). Een stabilisering van de darmflora biedt dus hoop voor de behandeling van tal van aandoeningen.

De link tussen chronische ontstekingen en voortijdige veroudering

Met het ouder worden neemt de kans op een chronische ontsteking toe. Maar de chronische ontstekingen zelf veroorzaken eveneens een vroegtijdige veroudering. En wel in die mate dat men er een nieuwe term voor heeft bedacht: inflammaging (een samentrekking van 'inflammation' en 'aging') (5). Hiervan weten we dat het met name schadelijke effecten heeft voor het algehele functioneren van het lichaam, wat het natuurlijke verouderingsproces nog verder versnelt. Dit is met name het geval bij aandoeningen zoals diabetes en gele vlekdegeneratie (LMD). Maar ook de huid valt ten prooi aan chronische ontstekingen. De celvernieuwing neemt af, het huidweefsel wordt slapper en er ontstaan rimpels !

Welke rol speelt fysieke activiteit?

Ontstekingen of niet: een regelmatige, gematigde fysieke activiteit heeft altijd gunstige effecten. En dat geldt voor het hele lichaam. Wie op deze manier sport, beperkt de aanmaak van ontstekingsopwekkende cellen namelijk aanzienlijk. 20 à 30 minuten sporten is al genoeg om dit ontstekingsremmende effect te bereiken! Tip: stevig doorlopen telt eveneens als een fysieke activiteit (6).

Wees wel voorzichtig, met name wanneer u last heeft van artrose of gewrichtsontstekingen in het algemeen. Sommige sporten versterken de artrose. Denk aan sporten waarbij sprake met een hoge schokbelasting of met veel draaibewegingen, zoals tennis of teamsporten (7). Fysieke activiteiten zoals fietsen of zwemmen verdienen in dat geval de voorkeur. Raadpleeg eerst een arts en overleg welke sport het beste past bij uw ontstekingsziekte.

Obesitas en ontstekingsziekte

De links tussen obesitas en ontstekingen kunnen we kwalificeren als risicovol. Obesitas bevordert chronische ontstekingen, maar is het omgekeerde ook waar? Chronische ontstekingen bevorderen inderdaad de insulineresistentie. Het lichaam reageert niet meer adequaat op insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel enorm stijgt. Er is sprake van een vicieuze cirkel. Trouwens, een overdaad aan voedsel maakt het lichaam moe. De mechanismen die zorgen voor de eliminatie geven dan het stokje door aan de opslagmechanismen: suiker komt in de speren en de lever terecht, vetten worden opgeslagen in de vetcellen. Deze cellen verhogen op hun beurt weer de ontstekingsreactie, waardoor de vicieuze cirkel een feit is. In het kader van het onderzoek naar overgewicht en obesitas is de behandeling van ontstekingen een belangrijk aandachtspunt.

Er bestaan natuurlijke oplossingen voor het beheersen van het ontstekingsniveau

We zeiden het al eerder: een uitgebalanceerde voeding is noodzakelijk voor het terugdringen van chronische ontstekingen. Vanwege de ontstekingsremmende werking, verdienen sommige voedingsstoffen een prominente plek in uw voeding. Denk aan kurkuma, waarvan is aangetoond dat het over verschillende ontstekingsremmende mechanismen beschikt (8). Of aan de zwarte bes, die vermaard is vanwege zijn ontstekingsremmende eigenschappen (9). Dat geldt eveneens voor cranberries, blauwe bosbessen en gojibessen(10). Richten we ons op de voedingssupplementen, dan zijn er moleculen waarvan we hebben gezien dat ze over aanzienlijke ontstekingsremmende activiteiten beschikken.

Een van onze voedingssupplementen brengt de beste stoffen op dit gebied samen (curcumine, bromelaïne, gingerolen, quercetine, rutine...) en combineert drie gepatenteerde, kwalitatief hoogwaardig producten (Perluxan®, 5-Loxin® en Bioperine®): InflaRelief Formula. Dankzij de grote verscheidenheid aan bestanddelen en het brede werkingsspectrum werkt het uiterste effectief tegen die sluipende, stille vijand en bestrijdt het ontstekingen middels verschillende mechanismen.

Conclusie

Chronische ontstekingen kenmerken zich door complexe mechanismen, die soms nog niet volledig verklaard kunnen worden door de wetenschap. In het geval van een chronische ontstekingsziekte is het essentieel om de behandeling te volgen die uw arts u voorschrijft. Een uitgebalanceerde voeding en een regelmatige fysieke inspanning kunnen een goede eerste stap zijn in het kader van de preventie van ontstekingen.