10 natuurlijke en krachtige ontstekingsremmers

Een ontsteking: wat is het ook weer precies?

Een ontsteking is een natuurlijk proces dat door ons immuunsysteem wordt ingezet na een aanval (bijvoorbeeld een virus, een allergie, een verwonding...). Het doel is eventueel beschadigde weefsels te repareren en ziekteverwekkers te vernietigen (1).

In de acute fase kan een ontsteking diverse klachten veroorzaken, waaronder roodheid, zwelling en plaatselijke pijnklachten. Een chronische ontsteking verloopt vaak sluimerend en onopvallend en kan dus lange tijd in het lichaam aanwezig zijn. De chronische ontsteking wordt in verband gebracht met tal van ziektebeelden, zoals stofwisselingsziekten of auto-immuunziekten, maar ook met reumatische aandoeningen (zoals artrose) (2).

Naast de keuze voor bepaalde specifieke voedingsmiddelen (rode bessen, broccoli, vette vis...) en het reguleren van stress (3), bestaan er nog andere natuurlijke oplossingen voor de bestrijding van ontstekingen.

Gember, de natuurlijke ontstekingsremmer onderzocht bij artrose

Er zijn verschillende studies die het mogelijke belang en de veiligheid van gember (Zingiber officinale) hebben onderzocht bij menen met reumatische klachten en artrose (4). De proefpersonen meldden een algehele afname van de pijnklachten, de zwelling en de functionele beperkingen tijdens de dagelijkse activiteiten.

Al sinds de jaren 70 van de vorige eeuw wordt het vermogen beschreven van gember om de aanmaak te remmen van verschillende ontstekingsmediatoren, waaronder leukotriënen en prostaglandines, hetgeen de ontstekingsremmende werking zou verklaren (5). Recentelijk zouden wetenschappers eveneens hebben ontdekt dat gember mogelijk in staat is de inductie van bepaalde genen te blokkeren die betrokken zijn bij de ontstekingsprocessen, waaronder die genen die coderen voor het enzym COX-2 (6).

Gember is niet alleen heel geschikt om te eten, maar wordt eveneens in geconcentreerde vorm aangeboden als voedingssupplement (zoals in Super Gingerols, een gemberextract dat genormaliseerd is op 20% gingerolen).

Regulerende werking van zwarte bes bij huid- en luchtwegontstekingen

De bladeren van de zwarte bes (Ribes nigrum) vallen ook in de categorie natuurlijke ontstekingsremmers. Wetenschappers schrijven die werking toe aan de flavonolen in de plant, die mogelijk interfereren met de IFN-Y-signalering, het systeem waarop de immuunreactie en de regulering van de ontsteking in is gebaseerd. De potentiële toepassingen bij aandoeningen aan de huid of de luchtwegen worden op dit moment nog onderzocht (7).

Schietwilg, de basis van aspirine

Het medicinale gebruik van de schors van schietwilg (Salix alba) dateert niet van gisteren. Chinezen pasten het 500 voor Christus al toe als koortswerend middel en pijnstiller (8). Het gehalte aan salicine, dat in het lichaam omgezet wordt in salicylzuur, maakt het historisch gezien tot de voorloper van onze hedendaagse aspirine (die zoals u weet wordt gezien als een niet-steroïdaal anti-inflammatoir geneesmiddel).

In sommige voedingssupplementen (zoals Willow Bark Extract, met 15% salicyline) krijgt de stof weer een belangrijke plek toebedeeld.

Moerasspirea, de natuurlijke ontstekingsremmer voor spieren en gewrichten

De moerasspirea (Filipendula ulmaria) produceert eveneens salicylzuur in haar bloemtrossen. De plant wordt ook wel eens 'spirrea' genoemd, hetgeen als basis voor de naam 'aspirine' heeft gediend.

Traditioneel werd het toegepast bij hoofdpijn, spierpijn en/of gewrichtspijn. Deze krachtige natuurlijke pijnstiller en ontstekingsremmer heeft in vitro aangetoond in staat te zijn het COX-2-enzym te remmen, evenals de signaleringsweg van NF-κB, oftewel de 'aan-/uitschakelaar van ons immuunsysteem (9).

De veelvoud aan fenolachtige bestanddelen (waaronder flavonoïde glycosiden) die niet opgenomen worden in de darmen, zouden in het microbioom van de darm worden omgezet, wat hun doeltreffendheid nog verder zou verhogen.

Kurkuma, een erkende, eetbare ontstekingsremmer

Deze wortel geniet binnen de Ayurvedische geneeskunst een koninklijke status. Kurkuma (Curcuma longa) beschikt over opmerkelijke ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen die het dankt aan de hoge concentratie aan curcumine, en meer in het algemeen aan curcuminoïdes. Er is onderzoekswerk bekend waaruit blijkt dat deze stoffen zich binden met de Toll-like receptoren om zo de signaleringswegen voor de ontsteking te reguleren. Op celniveau zouden de stoffen eveneens pro-inflammatoire moleculen verminderen, waaronder de interleukines en de TNF–α (10).

Omdat de opname van deze stoffen in de darmen zeer laag is wordt ten zeerste aangeraden om te kiezen voor suppletie en zo het tekort aan te vullen (bijvoorbeeld met Super Curcuma, dat curcuminoïdes combineert met natuurlijke fosfatidylcholine voor een absorptie die 29 keer hoger ligt dan die van andere op de markt verkrijgbare supplementen) (11).

Boswellia, de weldoener voor de gewrichten

De hars van de Boswellia serrata, ook wel de 'wierookboom' genoemd, onderscheidt zich door de aanwezigheid van boswelliazuren. Daaraan dankt het zijn gunstige therapeutische effecten. Het draagt met name bij aan een aangenamer gevoel in de gewrichten (resultaten ondersteund door een studie die uitgevoerd werd bij ratten met artritis). Daarnaast ondersteunt het een gezonde ademhalingsfunctie en maag-darmfunctie (12).

Een van deze boswelliazuren, het AKBA, lijkt het actiefst te zijn als het gaat om het remmen van het enzym 5-LO. Dit enzym is betrokken bij de ontstekingsketen (en om die reden is het supplement met een hoge absorptiegraad Super Boswellia als formule gestandaardiseerd met 20% AKBA) (13).

Neem, de natuurlijke ontstekingsremmer voor de huid

De neem, oftewel de margosaboom (Azadirachta indica) is een sterke antioxidant, heeft ontstekingsremmende eigenschappen en is ook nog eens koortswerend (14). In de Ayurvedische geneeskunst zag men het als het 'middel dat alle soorten hoofdpijn kon genezen'. Het ondersteunt echter ook de natuurlijke afweermechanismen van de huid.

De zuiverende en ontgiftende eigenschappen verzachten vaak de huid met atopische reacties of de acnehuid (15). Het wordt in poedervorm gebruikt als zelfgemaakt cosmeticamiddel, maar het is eveneens te koop als supplement (zoals Neem Extract, gedoseerd met 500 mg Azadirachta indica-extract per capsule).

Brandnetel, een goede keuze bij gewrichtsontstekingen

De reputatie van de plant heeft te lijden onder zijn 'netelige' eigenschappen, maar de Urtica dioica (dat de basis vormt van het supplement Nettle Root Extract) blijkt een hele effectieve natuurlijke ontstekingsremmer te zijn. Het beschikt over een hoog gehalte aan caffeoyl appelzuur, polysachariden en flavonoïden. De bladeren zouden de aanmaak van prostaglandines en tromboxaan tegengaan, evenals de aanmaak van IL-2 en IL-1, interferon (IFN) en bepaalde tumornecrosefactoren (16).

Er zijn dan ook verscheidene studies die zich specifiek richten op de effecten van de stoffen uit brandnetel bij acute of chronische reuma (17).

Honingklaver in de strijd tegen vaatontstekingen

Het draagt bij aan de algehele gezondheid van ons vaatstelsel: de honingklaver (Melilotus officinalis) . Maar de plant staat ook bekend om zijn ontstekingsremmende eigenschappen die men toeschrijft aan de unieke combinatie van cumarine, fenolhoudende zuren, flavonoïden en saponinen (18). Het is met name effectief als ondersteuning in de strijd tegen ontstekingen tegen de achtergrond van lymfe- en vaatproblemen (het natuurlijke vaatversterkende supplement Lymphatonic heeft als basis een extract van honingklaver genormaliseerd op 18% cumarine voor een sterke en doeltreffende werking) (19).

Roomse kamille, zacht voor de spijsvertering

Roomse kamille (Chamaemelum nobile) is rijk aan flavonoïden. Het is geliefd vanwege zijn verzachtende en ondersteunende eigenschappen voor de vertering, met name als het gaat om de kalmering van een geïrriteerd maagslijmvlies of een geïrriteerde keel. Er is een langdurend onderzoek gaande naar de interactie van de plant met stikstofmonoxide (NO), waarvan een teveel een pro-inflammatoir effect kan hebben (20).

Wat is de meest doeltreffende natuurlijke ontstekingsremmer?

Wilt u uw inwendige evenwicht een goede basis voor herstel bieden, dan kan de keuze voor een supplement met een breed werkingsspectrum onontbeerlijk zijn. Denk aan een supplement dat verschillende bestanddelen samenbrengt tot in een krachtige synergie (zoals InflaRelief dat 12 streng geselecteerde en 100% natuurlijke bestanddelen samenbrengt, waaronder 3 gepatenteerde ingrediënten en een keur aan ontstekingsremmende stoffen (die we hierboven al even noemden): kurkuma, brandnetel, gember...)