Atopische dermatitis: wat brengt verlichting en hoe kan het behandeld worden?

Definitie

Atopische dermatitis is een chronische ontstekingsziekte van de huid.

De ziekte wordt gekenmerkt door een zeer droge huid in combinatie met verschillende beschadigingen door eczeem (zoals roodheid en jeuk).

De klachten bij atopische dermatitis

Droge huid, rode plekken, jeuk...

Bij een atopisch eczeem zien we meestal:

• een droge huid (xerose);
• het ontstaan van rode, erythema-achtige plekken (die bij druk verdwijnen) die licht gezwollen zijn, bij baby's meestal op de wangen, de ledematen en de billen, bij kinderen en volwassenen op het gezicht, de hals, de elleboogplooi en de knieën;
• gecombineerd met hevige jeuk (pruritis);
• en soms prurigo, oftewel jeukende huiduitslag.

Deze klachten ontstaan en ontwikkelen zich in een opeenvolging van uitbraken.

Doorbraak en huidverdikking

Uiteindelijk gaan de kleine blaasjes in de rode zones kapot waardoor er vocht uitsijpelt, er korstjes ontstaan en zich schilfers op de huid vormen. Dat wil zeggen: stukjes van de opperhuid laten los.

Het regelmatig krabben aan de huidbeschadigingen zorgt voor kleine schrammetjes en kan leiden tot een lichenificatie, oftewel een abnormale verdikking van de huid.

Directe gevolgen van deze huidaandoening

Trouwens, het vervelende gevoel dat hoort bij deze dermatose (een algemene naam voor alle huidaandoeningen) kan nog meer gevolgen hebben, zoals:

• het ontwikkelen van slaapproblemen;
• het ontstaan van ongerustheid en/of geïrriteerdheid;
• in sommige gevallen kan het zelfs leiden tot een depressie.

Laten we nu eens kijken hoe deze huidaandoening ontstaat.

Wat zijn de oorzaken van deze huidontsteking?

Een genetische aanleg voor een droge huid

Atopische dermatitis wordt in de eerste plaats veroorzaakt door een genetische afwijking in de barrièrefunctie van de huid.

Door deze afwijking wordt de huid extreem droog. Er is sprake van een tekort aan filaggrine en de afbraak van lipiden... De genetische mutatie die verantwoordelijk zou zijn voor deze verandering zou zich bevinden op het 1q21-chromosoom (1).

Combinatie met allergie

Deze afwijking komt voor bij mensen die uiterst gevoelig zijn voor bepaalde allergenen, zoals bepaalde voedingsstoffen, pollen, vacht van bepaalde dieren, etc.

Om die reden wordt het ook 'atopisch' genoemd. Atopisch betekent dat iemand de aanleg heeft voor de ontwikkeling van verschillende allergieën.

Wanneer de huid aangetast wordt, dringen er gemakkelijker allergenen door tot in de opperhuid...

Dit stimuleert het immuunsysteem tot het geven van een buitensporige afweerreactie: het produceert een overdaad aan immunoglobulinen E (IgE), waardoor het eczeem, de roodheid en de jeuk ontstaat.

Ook omgevingsfactoren spelen een rol

Er zijn omgevingsfactoren die het ontstaan van atopische dermatitis bevorderen:

• een buitensporige reiniging van de huid. Hiermee wordt de huid dermate ontsmet dat deze zeer kwetsbaar wordt voor aanvallen van allergenen;
• een droge omgevingslucht;
• onvoldoende ventilatie van de vertrekken kan leiden tot de groei van mijten;
• ruwe stoffen;
• warmte en zweet;
• blootstelling aan vervuiling;
• of stress, wat zorgt voor een verergering van het eczeem.

Risicogroepen

Zuigelingen en kinderen

Baby's (vanaf 3 maanden) en kinderen worden het vaakst getroffen door deze aandoening. Wereldwijd lijden zo'n 10 -15% van de kinderen aan deze aandoening. Bij deze groep wordt het ook wel dauwworm genoemd.

Gelukkig hebben we goed nieuws: in 3 op de 4 gevallen neemt atopisch eczeem af wanneer het kind ouder wordt. In de loop van de adolescentie is het vaak verdwenen (2).

Ongeveer 10% van de volwassenen lijdt eraan

Toch kan deze eczeemvorm ook blijven bestaan na de adolescentie of zich pas op een volwassen leeftijd openbaren.

Men vermoedt dat ongeveer 10% van de volwassenen deze ziekte heeft (3).

Frequentie, besmettelijkheid en complicaties

Een ziekte die vandaag de dag veel voorkomt

Atopische dermatitis komt veel voor en het aantal gevallen neemt onder de bevolking in de geïndustrialiseerde landenvoortdurend toe. Dat is al zo sinds de jaren 60 van de vorige eeuw.

Het vermoeden bestaat dat deze toename te wijten is aan de hiervoor genoemde factoren (te agressieve reiniging van de huid, vervuiling, stress...).

Is atopische dermatitis besmettelijk?

Nee. De ziekte is wel erfelijk, maar niet besmettelijk.

Mogelijke complicaties

Huidbeschadigingen die ontstaan door atopische dermatitis kunnen de deur open zetten voor de Staphylococcus aureus of voor het herpesvirus.

Bepaalde vormen van dermatitis kunnen zelfs leiden tot een groeiachterstand of oogproblemen, zoals een netvlies dat loslaat.

Diagnose

Wanneer zoekt u hulp bij atopisch eczeem?

Huidontstekingen dienen altijd bekeken te worden door een dermatoloog.

De dermatoloog kan beoordelen of het inderdaad om een atopische dermatitis gaat (of om een andere huidontsteking) en eventueel een gepaste behandeling voorstellen.

Hoe stelt een dermatoloog vast dat het om atopisch eczeem gaat?

Er zijn geen vastomlijnde criteria voor deze ziekte.

Om vast te stellen of de patiënt inderdaad lijdt aan deze afwijking, zal de dermatoloog:

• vaststellen of er sprake is van eczeem en hevige jeuk;
• beoordelen of er minimaal drie andere specifieke criteria zijn, zoals familiaire antecedenten van xerose, astma, eczeem in de plooien van de gewrichten. etc.

eventueel een allergologisch onderzoek uitvoeren

Overigens moet deze ontsteking van de huid niet worden verward met een seborroïsch eczeem of contacteczeem.

Indien een zuigeling of kind niet goed reageert op een behandeling en er ook sprake is van een andere atopische aandoening (rhinitis, voedingsallergie....), dan kan er besloten worden om eveneens een allergologisch onderzoek uit te voeren.

Behandeling van atopisch eczeem

Wat kunt u zelf dagelijks doen om het te voorkomen?

Om deze ziekte te voorkomen, kan men zelf het volgende aanhouden:

• maak geen gebruik van reinigende zeep maar kies voor een zachter product om uw lichaam te wassen, zoals speciale dermatologische zeep of gel;
• neem liever geen bad maar een douche;
• wrijf niet maar dep uw huid droog met een handdoek na het douchen;
• maak uw atopische huid wat vetter door haar dagelijks te behandelen met een verzachtend product (een neutrale hydraterende crème zonder parfum of conserveringsmiddelen), zodat de barrièrefunctie van de huid zich kan herstellen. Breng het product direct na het douchen aan, als de huid nog een beetje vochtig is;
• draag bij voorkeur katoenen en linnen kleding in plaats van wol;
• mijd bepaalde cosmetische producten;
• rook niet;
• zorg voor een wat lagere temperatuur in uw woning (liefst niet hoger dan 20°C);
• en ga op zoek naar technieken om te ontspannen (yoga, massages...).

Atopisch eczeem: behandeling van een uitbraak

Om aantasting van de huid te remmen tijdens een uitbraak en om verlichting te bieden, zal de dermatoloog of huisarts zich op het volgende richten:

• crèmes met cortison (oftewel plaatselijke dermacorticoïden of glucocorticoïden) met ontstekingsremmende en proliferatieremmende effecten;
• modulatoren van het immuunsysteem, die het immuunsysteem stimuleren maar deze niet-natuurlijke en risicovolle benadering is controversieel;
• soms wordt er een beroep gedaan op antihistaminica, waardoor de effecten afnemen van de histamine die het lichaam zelf afscheidt als gevolg van een allergische reactie;
• ook worden er soms antibiotica ingezet wanneer er een infectie is ontstaan in de huidbeschadigingen.

Met welke natuurlijke behandelingen kan de pijn bestreden worden?

Essentiële vetzuren

De essentiële vetzuren zoals omega-3, zijn wetenschappelijk erkend als stoffen die op een natuurlijke wijze de ontstekingen kunnen remmen. Ze zorgen ervoor dat het lichaam niet teveel interleukines 1 en 6 en Pro-inflammatoire cytokines kan aanmaken.

Een studie aan de Universiteit van Berlijn heeft aangetoond dat de inname van een hoeveelheid omega-3 mensen met eczeem verlichting kan bezorgen (4), en dat op een volledig natuurlijke wijze.

Deze essentiële vetzuren kunt u op de volgende manieren innemen:

• via voedingssupplementen met omega-3;
• via vette vis, vers of uit de diepvries;
• via lijnzaadolie, en olie van bernagie, koolzaad of hennep;
• via noten, zoals walnoten etc.

Waar vindt u voldoende omega-3?

Let op! In gewone voeding is vaak onvoldoende omega-3 aanwezig. Trouwens, het eten van teveel vis kan ook negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid (bijvoorbeeld door een te hoog kwikgehalte in de vis door vervuiling).

Om er zeker van te zijn dat u een constante hoeveelheid omega-3 binnenkrijgt, blijft de meest doeltreffende manier toch de inname van voedingssupplementen, zoals Artic Plankton Oil. Deze formule bevat een combinatie van EPA, DHA en SDA op basis van zoöplankton. Dit zijn vetzuren uit de familie van de omega-3 waarvan is gebleken dat ze buitengewoon goed werken bij de kalmering van ontstekingen.

Het product Super Omega 3 is, zoals de naam al aangeeft, rijk aan omega-3 en is eveneens in staat chronische ontstekingen langdurig te kalmeren.

Vergeet zink en vitamine D niet

Er zijn ook andere voedingsstoffen die verlichting kunnen brengen:

• denk aan zink (Zinc Orotate 50 mg), dat de huidcellen door een groot antioxidatief vermogen versterkt. De huidcellen zijn zeer gevoelig voor oxidatie (5);
• maar denk ook aan vitamine D (Vitamin D3 5000 UI), dat een belangrijke rol speelt bij de modulering van het immuunsysteem. De doeltreffendheid van deze vitamine in het kader van een atopische dermatitis is overtuigend aangetoond in een recente studie (6).

Bondgenoten voor mensen met atopische dermatitis: probiotica

Het ecosysteem in de darmen is eveneens van invloed op de status van de huid

Iedereen weet het:

een onbalans in de microflora in de darmen kan gevolgen hebben voor andere gebieden in het lichaam, zoals de huid. Het kan leiden tot het ontstaan van moeilijk te beheersen ontstekingen (7).

Om die reden is de inname van bepaalde probiotica, oftewel van bacteriën met een gunstige inwerking op de darmflora, een goed middel ter ondersteuning van een gezonde opperhuid.

De aanwezigheid van bepaalde probioticastammen stimuleert namelijk de afscheiding van immunoglobulines A. Deze antistoffen versterken de barrières en de slijmvliezen. Een Amerikaanse studie heeft aangetoond dat de inname van probiotica leidt tot een significante verbetering van de eczeemhuid (8).

Probiotica voor het herstel van de atopische huid

Sommige producten op basis van probiotica zijn speciaal ontwikkeld voor de aanpak van huidproblemen (acne, eczeem, roodheid.... en atopische dermatitis). Een voorbeeld hiervan is Derma Relief, een combinatie van vier verschillende probioticastammen: de Lactobacillus casei, de Lactobacillus rhamnosus, de Lactobacillus plantarum en de Bifidobacterium lactis.

De probioticastammen worden omhuld door een dubbele beschermlaag, zodat ze levend en wel met alle belangrijke werkstoffen aankomen in de darm, waar ze samen met speciaal geselecteerdevitamines (C en B2) werken aan het onderhoud en het herstel van de huid.