Voedingssupplement met vitamine K (K1 & K2 MK-4/7): bloedstolling & botten

Onder de noemer vitamine K vallen verschillende stoffen die een rol spelen in de activering van diverse bloedstollingsfactoren. De vitamine wordt in de lymfevaten opgepikt door de chylomicronen, waarna vitamine K zich ophoopt in de lever. In de lever draagt de vitamine bij aan vier factoren van bloedstolling, waaronder factor II (prothrombine) en de omzetting daarvan in thrombine.

Tot voor kort dacht men dat er maar een vorm en een familie van vitamine K bestond, namelijk vitamine K1 (fytomenadion of fylloquinon). Deze vitamine K-vorm komen we vooral tegen in kruisvormige groene groenten: kool, zuurkool, peterselie, spinazie, sla. Deze vitamine is in water oplosbaar, blijft stabiel bij verwarming, maar is wel gevoelig voor licht en voor alkalische milieus.

Onlangs heeft men nieuwe eigenschappen ontdekt van andere vitamine K-vormen, en dan vooral van vitamine K2. Deze vitamine splitst zich in twee vormen, namelijk MK-4 en MK-7. Zo ontdekte men dat deze vitamine niet alleen betrokken is bij de bloedstolling, een werking die inmiddels alom bekend is.

Menaquinon (vitamine K2) wordt in de darmen aangemaakt door bacteriën. Helaas wordt het merendeel ervan uitgescheiden via de ontlasting en wordt het niet via de bloedvaten verspreid naar de botten en de weefsels.

Vitamine K2 komt eveneens voor in (orgaan)vlees en gefermenteerde producten zoals kaas. Het komt vooral veel voor in nattō, een traditioneel Japans gerecht op basis van gefermenteerde sojabonen. Het is de belangrijkste bron van vitamine K2, maar helaas wordt het niet dagelijks gegeten in de westerse wereld.

We weten vandaag de dag dat vitamine K2 in lage doseringen lang actief blijft in ons lichaam (tot 72 uur lang). Het heeft een biologische beschikbaarheid die tien maal hoger ligt dan die van vitamine K1. Bovendien werkt het samen met vele andere voedingsstoffen, zoals vitamine D en calcium.

Er bestaat ook een synthetische vitamine K, namelijk K3 (menadione). Deze vitamine wordt nauwelijks gebruikt, aangezien deze vorm de werking van antioxidanten in de cellen verstoort en oxidatie van de celmembranen kan veroorzaken. Bij de zuigeling kan het zelfs rode bloedcellen vernietigen en leiden tot bloedarmoede.

Een supplement dient dan ook zowel vitamine K1 als vitamine K2 te bevatten.

De opsplitsing in MK-4 van vitamine K2 is nauw verwant aan vitamine K1. Het lichaam kan het overigens omzetten in vitamine K4, maar de biologische halfwaardetijd hiervan is nauwelijks langer dan een uur. Daardoor is het innemen van deze vitamine alleen niet erg zinvol.

De opsplitsing MK-7 daarentegen heeft een halfwaardetijd van drie dagen, waardoor men er met lage doseringen een stabiele hoeveelheid van in het bloed kan bereiken zonder dat dit leidt tot grote opeenhopingen.

Nattō is een van de belangrijkste bronnen van deze vitamine.
Uit recente onderzoeken is gebleken dat MK-7 een van de beste werkstoffen is ter voorkoming van chronische ontstekingen die in de loop der jaren als een sluipmoordenaar de lichaamsweefsels kunnen beschadigen. Tal van ziekten zijn gerelateerd aan deze aandoeningen: kanker, obesitas, hart- en vaatziekten (waaronder CVA's, infarcten). Onderzoek heeft aangetoond dat het de ontstekingsmarkers remt die geproduceerd worden door de monocyten.
Maar de rol die vitamine K2 speelt, gaat nog verder.
De vitamine fixeert calcium op de plekken in het lichaam waarin dat thuishoort, zoals in de botten en de tanden. Doordat het de aanmaak van osteocalcine bevordert, een specifiek hormoon van het botweefsel dat aangemaakt wordt door osteoblasten, zorgt het voor de mineraaltoevoer in de botweefsels. Het houdt calcium vast en verdeelt dit over het lichaam, zowel in de botten als in de tanden. Het vermindert problemen die ontstaan door osteoporose, doordat het fracturen voorkomt (met name heupfracturen).

Het verwijdert calcium uit de weefsels waarin het niet thuishoort, zoals in onze bloedvaten. Calcium maakt zachte weefsels harder. Door calcium uit deze weefsels te verwijderen, wordt verkalking in een later stadium voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan de verkalking van de aorta.

Ten slotte zorgt het voor een goede werking van de nieren, doordat het de vorming van calciumhoudende nierstenen voorkomt.
Een onderzoek dat gepubliceerd werd in het blad 'Modern Rheumatology' toonde aan dat vitamine K2 de klachten bij reumatoïde artritis verbetert. Het zou ook kunnen helpen bij het behouden van een normaal ATP-niveau in de mitochondriën en problemen bij de ziekte van Parkinson kunnen verbeteren.