COVID-19-crisis: explosieve groei psychische problemen in 2021

Covid-19: de pandemie die voor een toename van psychische problemen zorgde

Minder sociale contacten, veel binnen zitten, verlies van een naaste, geen toekomstbeeld meer, etc.: al deze zaken hebben een flinke weerslag gehad op mensen. Daar kwam nog bij dat mensen bang waren om te overlijden, om besmet te raken of andere mensen te besmetten.

De coronacrisis heeft een situatie gecreëerd die een voedingsbodem werd voor allerlei angsten. Dat heeft dramatische gevolgen gehad voor de gehele wereldbevolking.

In 2020 luidde men de alarmklok. Zo werd bijvoorbeeld in Frankrijk door Santé Publique France een onderzoek uitgevoerd van oktober tot april 2020. Men onderzocht de effecten van de pandemie op de psychische staat van de Fransen (1). De resultaten op 1 april 2020 waren opvallend:

• het percentage van angstgevoelens lag op 26,7%, twee maal hoger dan het 'normale' angstpercentage in het land;
• het percentage van depressies was bijna 20%;
• het percentage van slaapproblemen was meer dan 60%!

En dan hebben we het over de prevalentie bij mensen van 18 tot 30 jaar oud. Uit een Chinees onderzoek uit dezelfde periode komen vergelijkbare gegevens (2). Dat heeft ongetwijfeld ook te maken met een gebrek aan helderheid over de toekomst, want tussen de 18 en 30 jaar ben je vaak bezig je toekomst op te bouwen.

Forse toename gebruik kalmeringsmiddelen

Zo kun je de mentale gezondheid van de bevolking ook bekijken: je analyseert hoeveel kalmeringsmiddelen er worden gebruikt.

Kijken we naar de Franse situatie, dan is het duidelijk: tijdens de lockdown en in de periode erna bleek het "gebruik van twee categorieën van medicijnen voor psychische klachten, namelijk de kalmeringsmiddelen en de slaapmiddelen drastisch en aanhoudend te zijn gegroeid". Dit komt naar voren uit een omvangrijk en gedetailleerd rapport van het Franse Nationale Agentschap voor veilig medicijngebruik en Ziektekostenverzekeringen (ANSM) (3).

Tijdens de eerste lockdown telde men 300.000 extra patiënten/gebruikers. Tussen maart 2020 en april 2021, zo blijkt uit onderzoek, werd er3,4 miljoen vaker een recept uitgeschreven dan verwacht!

Dit overmatige gebruik is problematisch, althans dat vindt Antoine Pelissolo, hoofd van de afdeling psychiatrie in het universitair ziekenhuis Henri-Mondor in Créteil (Val-de-Marne). Het kan volgens hem namelijk leiden tot een vorm van zelfmedicatie, want patiënten zien deze medicijnen als een "paracetamolletje voor angstklachten".

Wat wel interessant is: hoewel jongeren door de crisis veel meer last hebben van angstklachten, is het medicijngebruik in die groep juist gedaald. We zien dat met name in de groep van 40-74 jaar het gebruik van medicijnen fors is toegenomen.

Een goede nachtrust: het eerste slachtoffer van het coronavirus?

Kinderen, adolescenten, ouders, mensen in quarantaine, maar ook mensen in essentiële beroepen en zorgpersoneel: eigenlijk heeft iedereen de crisis aan den lijve ondervonden. De klachten die leidden tot meer angstgevoelens, leidden ook tot slaapproblemen.

Uit een Brits onderzoek (4) dat in augustus 2020 werd uitgevoerd, bleek namelijk dat een op de vier Engelsen last had van slaapproblemen. Voor de pandemie gold dat voor een op de zes Engelsen. Er is zelfs een nieuw woord ontstaan door dit probleem: coronasomnia. Tijdens de lockdown in China liepen de slaapproblemen op van 14,6 naar 20%. We kunnen wel stellen dat we dit soort problemen overal ter wereld zien.

Bedenk daarbij ook dat onze beeldschermen in de tijden van lockdowns en avondklokken vaak onze laatste redding waren. We wierpen ons en masse op sociale media en op videobellen.

Het hoofd van de slaapunit van het universitair ziekenhuis in Bseançon (Frankrijk) schat dat de inname van slaapmiddelen sinds het begin van de epidemie gestegen is van 15 naar 20% (5).

Einde van het stigma op psychische aandoeningen?

Hoewel de psychische problemen en slaapproblemen zijn toegenomen tijdens de Covid-19-pandemie, zien we ook een klein lichtpuntje: het stigma op psychische aandoeningen lijkt te zijn afgenomen.

Dat blijkt wel uit het feit dat het aantal consulten bij psychologen, psychiaters en chronobiologen enorm is toegenomen. Het is het bewijs dat patiënten minder schaamte voelen en zich minder geremd voelen als het gaat om de acceptatie van hun problemen en het zoeken naar hulp.

Heeft u zelf last van een van de hiervoor genoemde klachten (slapeloosheid, oververmoeidheid, angst, depressieve gevoelens, etc.)? Dan is het uiterst belangrijk om een afspraak bij een arts te maken en begeleiding te zoeken om weer gezond en wel uit de crisis te komen.

Hoe kunt u psychologische problemen bestrijden die met de pandemie te maken hebben?

Over een ding zijn alle specialisten het wel eens: een sportieve activiteit is een van de belangrijkste remedies voor dit soort klachten. Het is zeer nuttig bij slaapproblemen en bij het bestrijden van angstgevoelens die ontstaan door de Covid-19-crisis. Er ontstaat een normale spiermoeheid, er worden endorfines en andere gelukshormonen aangemaakt, etc.. Anders gezegd: het is een natuurlijke manier om het lichaam te helpen beter te slapen en het zorgt voor een plezierig gevoel (wat zeer welkom is in deze periode) (6).

Een flinke dosis frisse lucht is ook echt een aanrader voor wie de effecten van de lockdown of een avondklok wil tegengaan. Met name omdat een langdurige blootstelling aan natuurlijk licht een uitstekende manier is om ons biologische ritme weer op orde te krijgen en de aanmaak van vitamine D te stimuleren. En voor een gezond lichaam hebben we voldoende vitamine D nodig.

Er zijn veel natuurlijke voedingssupplementen die kunnen bijdragen aan de geestelijke gezondheid en een goede nachtrust.

Neem bijvoorbeeld sint-janskruid, een vaste plant die al eeuwenlang wordt gebruikt om de stemming en het psychische welzijn te verbeteren (7). Deze plant uit de hertshooifamilie is ook beschikbaar als supplement , zoals St. John’s Wort Extract).

De Aziatische waternavel (het hoofdbestanddeel van het supplement Centella asiatica) is een eeuwenoude ayurvedische plant die gebruikt wordt in de traditionele apothekersboeken uit China en India. Het bevat asiaticosiden en madecassosiden en is vermaard vanwege de ondersteunende eigenschappen voor de mentale gezondheid (8).

Sommige mensen vinden het ook prettig om de inname van gamma amino-boterzuur (GABA) te verhogen, een neurotransmitter van het centrale zenuwstelsel (kies bijvoorbeeld voorPharmaGABA®).

Aphanizomenon flos-aquae is een blauwe alg die al eeuwenlang gebruikt wordt door inheemse Amerikanen. De alg komt namelijk van nature voor in het enorme zoetwatermeer Klamath Lake in Oregon. De alg wist de aandacht van de wetenschap te trekken door zijn hoge gehalte aan fenylethylamine (FEA), een lichaamseigen neuro-amine waarvan de positieve effecten op het humeur inmiddels ruimschoots zijn aangetoond (kies voor ons supplement AFA Extract om te profiteren van de weldadige effecten op de stemming) (9).

Maar niet alleen met sporten zorgt u voor de afgifte van serotonine, het gelukshormoon. Er bestaat eveneens een natuurlijke voorloper van serotonine: 5-hydroxytriptofaan, oftewel 5-HTP. Welnu, dit specifieke molecuul komt voor in een Afrikaanse plant die vandaag de dag erg gewild is en die wordt gebruikt in de traditionele geneeskunst: Griffonia simplicifolia (zoals dat voorkomt in ons supplement 5-HTP) (10).