Zwangerschap: moet u vitamine D innemen?

Moet u preventief vitamine D slikken tijdens de zwangerschap?

Alle bevoegde wetenschappelijke organisaties raden aan om vitamine D te nemen tijdens de zwangerschap. De reden is eenvoudig: ongeveer 35% van de vrouwen heeft aan het begin van het 3^e trimester van de zwangerschap een tekort aan vitamine D, als deze periode in de lente of winter valt (1). En de meerderheid van de andere zwangere vrouwen heeft onvoldoende vitamine D in het lichaam. Recente aanbevelingen van de Amerikaanse Endocrine Society en het Institute of Medicine (IOM) pleiten voor een dagelijkse inname van zwangere vrouwen van 600 IU vitamine D, maar verschillende onderzoeken tonen aan dat deze dosering waarschijnlijk onvoldoende is om de doelstelling van 30 ng/mL te halen.

Wat betreft de vorm van het supplement heeft u de keuze: olieachtige capsules (zoals Vitamine D3 1000 IU) om dagelijks in te nemen om de natuurlijke opname na te bootsen, een enkele ampul van 100.000 IU, over het algemeen aanbevolen in de zevende maand van de zwangerschap of twee ampullen van 50.000 IU om in de 6^e en 7^e maand in te nemen.

Sommige zwangere vrouwen moeten extra alert zijn omdat ze meer risico lopen:

• vrouwen met een donkere huidskleur die in streken wonen op midden- en hoge breedtegraden, omdat zij meer zonlicht nodig hebben om dezelfde hoeveelheid vitamine D te produceren als mensen met een lichte huidskleur;
• vrouwen met overgewicht, omdat de vetlagen onder de huid de vitamine D tegenhouden die door de zonnestralen wordt geproduceerd;
• vrouwen die een specifiek dieet volgen (geen vis, geen eieren, geen dierlijke producten enz.);
• vrouwen die in vervuilde steden wonen, omdat CO2 uv-straling absorbeert;
• vrouwen die systematisch anti-UVB-crèmes gebruiken (factor > 15), omdat deze de UVB-stralen die de huid doordringen met 99% kunnen blokkeren.

Om risico op een tekort te verminderen, kan zelfs worden overwogen om vitamine D-supplementen te gebruiken: vóór het eerste trimesteren tijdens de conceptiefase.

Wat zijn de voordelen van vitamine D-supplementen voor zwangere vrouwen en hun baby's?

Een vitamine D-tekort moet niet lichtvaardig worden opgevat: het wordt in verband gebracht met verschillende risico's en stoornissen voor zowel de moeder als de foetus en later ook voor de baby:

• risico op zwangerschaps diabetes en pre-eclampsie (een zwangerschapsziekte die gepaard gaat met hoge bloeddruk) voor de moeder (2);
• een hogere kans op een keizersnede (3);
• een laag geboortegewicht voor de pasgeborene, gevolgd door risico op rachitis op de middellange termijn (4);
• verhoogd risico dat de baby astma en type 1 diabetes ontwikkelt;
• risico op neonatale hypocalciëmie en schade aan het tandglazuur van de baby.

Vitamine D draagt in het bijzonder bij aan de normale werking van het immuunsysteem, het behoud van een normale spierfunctie, normale botten en normale tanden. Dit zijn allemaal fysiologische functies die de foetus ontwikkelt vanaf de eerste maanden van de zwangerschap.

Hoe kan een vitamine D-gebrek tijdens de zwangerschap worden verklaard?

De meest recente onderzoeken hebben aangetoond dat, in het belang van de menselijke gezondheid, een hoeveelheid vitamine D van meer dan 50 nmol/L permanent in ons bloed zou moeten zitten. Deze hoeveelheden komen voornamelijk van de productie van vitamine D door ons eigen lichaam: onder invloed van UVB-stralen van de zon maakt de huid vitamine D aan uit cholesterol en het lichaam slaat het overschot op in de lever. Ook consumeren wij voedingsmiddelen die vitamine D bevatten, maar die zijn zeldzaam (vette vis, zuivelproducten, verrijkte dranken) en leveren slechts 100 tot 200 eenheden per dag (5), terwijl er 400 tot 800 nodig zijn. Zonder suppletie is regelmatige blootstelling aan de zon essentieel om een tekort te voorkomen.

Het probleem is echter dat onze zittende levensstijl en kledinggewoonten blootstelling aan zon beperken, vooral van oktober tot mei. Vervuiling in grote steden en het gebruik van zonnebrandproducten dragen hier aan bij. Voor sommigen van ons is de voorraad al in de herfst uitgeput. Bij zwangere vrouwen wordt dit risico vertienvoudigd omdat de voorraad van het lichaam van de moeder gebruikt wordt voor de foetus, wiens behoeften geleidelijk aan toenemen om zijn skelet te verkalken.

Zijn er mogelijke gezondheidsrisico's of gevaren verbonden aan een te hoge vitamine D-inname?

De bovenste veiligheidsgrens is door het IOM (2011) en de Efsa (2012) vastgesteld op 100 µg/dag (4000 IU). U loopt geen risico om deze dosering te overschrijden als u de aanbevelingen van de autoriteiten en zelfs die van bepaalde wetenschappelijke studies, nauwkeurig opvolgt. Sommige gezondheidsprofessionals kunnen echter op basis van uw situatie (leeftijd, geslacht, etnische afkomst, leefregio enz.) hogere vitamine D-innames aanbevelen

Als u zwanger bent en een supplement wilt gebruiken (zoals bijvoorbeeld Vitamine D3 1000 IU), overleg dan altijd met uw verloskundige of gynaecoloog over de juiste dosering en het ideale moment van inname, afhankelijk van het supplement dat u kiest (u kunt bespreken in welke maand u moet beginnen met het nemen van het vitamine D-supplement of wanneer u een enkele ampul met vitamine D moet innemen, enz.) Het is ook een gelegenheid om te overwegen andere voedingssupplementen te gebruiken, zoals foliumzuur (in het begin van de zwangerschap) en prenatale multivitaminen (vitamine C, vitamine A enz.)

Als u zwanger bent en borstvoeding wilt geven, vergeet dan niet uw vitamine D-suppletie voort te zetten na de geboorte van uw baby: moedermelk bevat een zeer lage concentratie vitamine D (tussen 20 en 60 IU per liter melk). Vraag ook dan advies aan een gezondheidsprofessional.